مباني فقهي و حقوقي جواز تغيير جنسيت

Jurisprudential and Legal bases for Permission of Gender Change

از آنجا كه در سيستم حقوقي اسلام، بخشي از احكام متاثر از جنسيت انسان است و در احكام زيادي همچون ديه، ارث، حضانت، بلوغ، حج، ارتداد و... مي‌توان تمايز بين حقوق دو جنس را مشاهده نمود، لذا شناخت جنسيت و حقوق و تكاليف فردي كه موضوع حق قرار مي‌گيرد در اين سيستم بسيار اهميت مي‌يابد. براي رسيدن به اين شناخت لازم است امكان يا عدم امكان اين تغيير بررسي شود و در صورت صدور جواز آن توسط فقها، ضروري است مباني فقهي اين تغيير مورد تحليل قرار گيرد. با تدقيق در احكام و قواعد فقهي مي‌توان گفت: حق تغيير جنسيت در صورتي براي فرد مكلف ايجاد مي‌شود كه به منظور معالجه باشد و يا در تغيير دادن، مصلحت لزوم‌‌آور و مهم‌تر ديگر وجود داشته باشد. احكام مربوط به شخص تغيير جنسيت داده در فقه و حقوق تابع هويت جنسي اوست و موضوع شناسي در مساله تغيير جنسيت بر عهده پزشك است و به دنبال آن فقيه، حكم موضوع مربوطه را صادر مي‌كند. لذا از آنجا كه مساله «تغيير جنسيت» از امور نوپاي علم پزشكي مي‌باشد، لزوم تصريح به حقوق و تكاليف اين افراد در فقه ما آشكار مي‌شود و فقه شيعي نيز كه عهده دار اداره امور زندگي بشر است مي‌بايست پاسخ‌هاي متناسب را مرتبط با موضوع مطرح كند و براي فراهم آمدن زمينه پاسخگويي به حقوق و تكاليف اين افراد، ضروري است مباني بحث مورد تدقيق قرار گيرد كه موضوع اين مقاله نيز به بررسي مباني اين مساله اختصاص پيدا كرده است.در اين مقاله پس از بررسي مفهوم تغيير جنسيت و اقسام آن، خاستگاه اين بحث در اجتهاد شيعي را مورد تحليل وبررسي قرار مي‌دهيم.

Since in the legal system of Islam, part of injunctions pertain to the gender of human beings, and in many injunctions such as atonement, inheritance, maturity, guardianship, Hajj pilgrimage, apostasy, etc, one can observe the distinction drawn between the rights of the two genders (male and female – in accordance with their peculiar nature), therefore, proper cognizance of a person’s gender as well as personal rights and duties, which fall in the category of the issue of rights, becomes of vital importance in this system. In order to determine this cognizance, the possibility or impossibility of gender change should be studied, and in case of issuance of permission by jurisprudents, it is essential to analyze the jurisprudential bases for such a change. Through precise study of jurisprudential injunctions and rules, one can say that the right of gender change arises for a person if medical treatment requires such a necessity, or if there is more important factors involved. The jurisprudential and legal injunctions for a person who undergoes gender change, depends on determination of that person’s sex identity and the responsibility of the doctor involved, depending on the jurisprudent who issues the relevant edict in this regard. Therefore, since the issue of gender change is something new in medicine, the necessity to explain the rights and duties of such persons fall in the purview of our jurisprudence, which means that Shi’ite jurisprudence on which depend the proper administration of the various affairs of life of mankind, should present the appropriate answers to this subject in order to ensure the rights and duties of such persons. Since the bases of discussions should be precise, this research paper focuses on studying the various aspects of this topic. The article, after studying the concept of gender change and its types, attempts to analyze the points arising from this discussion within the framework of Ijtehad, according to the Shi’ite School of Islam.