مطالعه تطبيقي الزامات سيستم مديريت ايمني فرايند (PSM) با سيستم‌هاي 18001OHSAS (OH&S) و HSE و امكان‌سنجي استقرار آن در يكي از شركت‌هاي پتروشيمي كشور

The Process of Safety Management Requirements with OHSAS 18001 and HSE-MS Systems and Feasibility Study of Its Establishment in a Petrochemical Company

مقدمه: در صنايع فرايندي، توليد، ذخيره، حمل، استفاده و دفع مواد شيميايي بالقوه خطرناك بوده و پتانسيل رخداد حوادث فاجعه‌بار در آن‌ها بالا است. جهت ارتقاي ايمني در اين صنايع، استقرار سيستم مديريت ايمني فرايند (Process safety management يا PSM) يكي از موثرترين اقدامات به شمار مي‌رود. مطالعه حاضر با هدف، تعيين درجه انطباق الزامات سيستم‌هاي [ Occupational health and safety assessment seriesيا (OH&S) 18001 OHSAS] و (HSE-MS يا Health safety and environment management systems) با سيستم PSM و همچنين بررسي ميزان اجراي الزامات PSM و امكان‌سنجي استقرار آن در يكي از واحدهاي پتروشيمي كشور انجام شد. روش‌ها: طي يك بررسي كتابخانه‌اي در مرحله اول مطالعه، كليه الزامات سيستم‌هاي PSM، OH&S و HSE-MS استخراج گرديد. سپس كليه الزامات اين سه سيستم تطبيق داده شد و درجه انطباق آن‌ها به صورت درصد مشخص گرديد. در مرحله بعد، درجه اجراي الزامات PSM و امكان استقرار كامل آن بر اساس راهنماي مميزي PSM سازمان OSHA مورد بررسي قرار گرفت. اطلاعات مورد نياز از طريق بررسي مستندات، مصاحبه با كاركنان و بررسي شواهد ميداني جمع‌آوري شد. يافته‌ها: مقايسه الزامات سه سيستم مديريتي مورد بررسي نشان داد، سيستم PSM با OH&S در 8 الزام و با HSE-MS در 9 الزام مشترك است. 5 الزام شامل اطلاعات ايمني فرايند، ملاحظات ايمني پيش از راه‌اندازي، يكپارچگي مكانيكي، مجوز كار گرم و اسرار تجارت، ويژه سيستم مديريت ايمني فرايند مي‌باشد. ميزان الزامات مشترك PSM با سيستم‌هاي OH&S و HSE-MS به ترتيب برابر با 14/57 و 28/64 درصد تعيين شد. همچنين، نتايج اين بررسي نشان داد كه 4/67 درصد الزامات سيستم PSM در صنعت مورد بررسي استقرار يافته است. نتيجه‌گيري: با بازنگري در برخي از مستندات سيستم‌هاي مديريتي OH&S و HSE-MS و درج الزامات PSM در آن‌ها و تهيه ساير مستندات اختصاصي مربوط به PSM، مي‌توان نسبت به استقرار سيستم مديريت ايمني فرايند در صنعت مورد مطالعه اقدام نمود. با توجه به تشابه شرايط صنعت مورد مطالعه با ديگر صنايع پتروشيمي در سطح كشور، مي‌توان نتايج مطالعه حاضر را به اين صنايع تعميم داد.

Background: In process industries, production, storage, transportation, usage and disposal of chemicals are inherently dangerous and the risk of catastrophic accident occurrence is potentially high. To improve safety level in these industries, establishment of process safety management (PSM) system is considered as the most effective measures. This study was conducted to determine the degree of requirements compliance of occupational health and safety assessment series (OHSAS 18001 [OH&S]) and health safety and environment management system (HSE-MS) with PSM as well as to evaluate implementation of PSM requirements in a petrochemical complex and feasibility of its establishment. Methods: In the first stage of this study, through a library review, requirements of PSM, OH&S and HSE-MS systems were extracted. Then, the requirements of these three systems were compared and the level of their agreements was determined. In the next stage, the degree of PSM system implementation was assessed in a petrochemical complex and its complete establishment was studied according to OSHA “PSM audit guide”. The required data were collected by reviewing the documents, interviewing with employees and surveying field evidence. Findings: The results showed that PSM system was in full agreements in 8 and 9 requirements of OH&S and HSE-MS systems, respectively. 5 requirements including process safety information, pre-startup safety review, mechanical integrity, hot work permit and trade secret were specific for PSM system. Percentage of common requirements of PSM and OH&S systems as well as PSM and HSE-MS systems were found to be 57.14% and 64.28%, respectively. Additionally, the results revealed that 67.4% of PSM requirements have been already established in the studied industry. Conclusion: With revising some requirements of OH&S and HSE-MS systems and including PSM requirements in them and providing the remained specific documents of PSM system, establishment of PSM system in the studied industry is feasible. Regarding the similarity of conditions in petrochemical complexes throughout the country, the results of this study can be generilized to these petrochemical complexes.