مطالعه عدالت اجتماعي در برنامه هاي توسعه از نگاهي نو

A Survey on Social Justice in the Programs of Development: A New Perspective

موضوع مقاله بررسي وضعيّت عدالت اجتماعي در برنامه هاي توسعه جمهوري اسلامي ايران است. جامعه آماري آن برنامه هاي دوّم و سوّم و چهارم توسعه جمهوري اسلامي ايران است. در اين تحقيق عدالت اجتماعي، توجّه نسبتاً برابر به تمام حوزه هاي زندگي اجتماعي و ارزشهاي محوري آنها همراه با برابري در انواع آزاديها و فرصتها و نابرابري مشروط در توليد و توزيع ارزشهاي محوري است. نتايج تحليل محتواي كمي و كيفي سه برنامه توسعه (دوّم، سوّم، چهارم) نشان مي دهد در توجّه به حوزه هاي چهارگانه زندگي اجتماعي تعادلي وجود ندارد. به طور ميانگين در طي سه برنامه حدود 60 درصد توّجه به حوزه زندگي اقتصادي است و نسبت به حوزه زندگي سياسي تقريباً توجّهي نشده است (حدود دو درصد). به حوزه زندگي جامعوي نيز كم توجّه شده است (حدود 15 درصد). توجّه به حوزه زندگي فرهنگي حدود 24 درصد است در حالي كه بر اساس چارچوب مفهومي ـ تحليلي اين اعداد بايد حدود 25 درصد باشد. تاثيرات بي توجّهي به حوزه زندگي سياسي و كم توجّهي به حوزه زندگي جامعوي در برنامه ها در وضعيّت جاري جامعه نمايان است. اختلافات شديد سياسي، كاهش قابل توجّه سرمايه هاي اجتماعي و افزايش انواع انحرافات اجتماعي از نشانه هاي آن است.

The subject of this article is to survey the status of social justice in the programs of development of the Islamic Republic of Iran. Its population includes the second, third, and fourth programs of development programs of development of the Islamic Republic of Iran. In this article social justice is defined as relatively equal attention to all aspects of social life and their pivotal values associated with equality in all kinds of freedoms , opportunities, and conditional inequality in producing and distributing pivotal values. The results of quantitative and qualitative content analysis of three programs (the second, third, and fourth) indicate that there is not any balance in paying attention to fourfold areas of social life. There is about 60 percent of attention to the economical area of life, while there is almost no attention to the political aspect of life (about 2 percent). There is also little attention to the societal area of life (about 15 percent). The attention to the cultural area of life is about 24 percent, while, it should be about 25 percent, according to the concept-analysis framework of these figures. The effects of carelessness to the political aspect of life and little attention to the societal area of life in these programs are evident in the current situation of the society. Intense political disputes, considerable decrease of social capitals, and increasing different kinds of social deviations are among the evidences of such a carelessness.