نقش اجزاي عملكرد در تعيين عملكرد كل دانه كلزا(Brassica napus L.) در منطقه گنبد

The role of yield components to determine seed yield of canola (Brassica napus L.) in Gonbad area

كرد دانه تابعي از اجزاي تشكيل دهنده آن، شامل تعداد بوته ،(Brassica napus L.) در كلزا در متر مربع، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن دانه مي باشد. به منظور كمي سازي نقش - اجزاي عملكرد در تشكيل عملكرد دانه در كلزا، از داده هاي 12 آزمايش انجام شده طي سالهاي 1386 1379 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گنبد استفاده شد. نتايج نشان داد كه در هيچ كدام از ژنوتيپ هاي آزاد گردهافشان و هيبريد، عملكرد دانه تحت تاثير تراكم بوته در واحد سطح و وزن دانه قرار نگرفت. اگرچه بين تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف با عملكرد دانه روابط مثبت و معني داري وجود داشت، ولي زماني كه سه جز تعداد بوته در متر مربع، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف در قالب تعداد دانه در متر مربع با يكديگر تركيب شدند رابطه رگرسيوني خطي معني داري بين عملكرد دانه با تعداد دانه در متر مربع مشاهده شد. ميانگين تعداد دانه در غلاف در ژنوتيپ هاي آزاد گرده 6 عدد - 4 و 26 - 19 عدد و دامنه تغييرات آن به ترتيب برابر 27 / 18 و 8 / افشان و هيبريد به ترتيب برابر 1 بود. نتايج اين مطالعه نشان داد كه از بين اجزاي عملكرد، تعداد دانه در واحد سطح جز اصلي تعيين كننده عملكرد در كلزا بود. به ازاي افزايش هر دانه در متر مربع، عملكرد دانه در ژنوتيپهاي آزاد گردهافشان 0 كيلوگرم در هكتار افزايش يافت، كه نشان دهنده واكنش مشابه و مثبت عملكرد دانه / و هيبريد كلزا معادل 02 هر دو گروه از ژنوتيپها به افزايش تعداد دانه در مترمربع است. وجود روابط رگرسيوني بين عملكرد و تعداد دانه در متر مربع در ژنوتيپ ها و شرايط محيطي مختلف، نشان داد كه تعداد دانه در متر مربع جز اصلي تعيين كننده عملكرد دانه در كلزا بوده و عملكرد كلزا را مي توان از طريق افزايش اين جز از عملكرد افزايش داد.

Canolaʹs (Brassica napus L.) seed yield (SY) is a function of plant number per square meter (PNSM), pod number per plant (PNP), seed number per pod (SNP) and seed weight (SW). To quantify the role of yield components in determining SY, 12 field experiments were conducted at Agricultural Research Station of Gonbad, during 2000-7. The results showed that in both groups of open pollinate (OP) and hybrid genotypes, SY were not affected by PNSM and SW. With a density of 100 plant per square meter, SY was different from 100 to 4800 kg/ha. Although there were positive and significant relationships between SY and PNP, and between SY and SNP, but when 3 components of PNSM, PNP and SNP were combined in seed number per square meter (SNSM), there was a significant relationship between SY and SNSM. With an each number increase in SNSM, SY of OP and hybrid genotypes increased 0.02 kg/ha, respectively, showing the similar and positive reaction of SY in both groups of genotypes to increase in PNSM. The existence of very strong relationship between SY and SNSM in different genotypes and environmental conditions showed that SNSM was the main components of canola SY, so canola SY can be increased by increasing SNSM.