ارزيابي خصوصيات 50 ژنوتيپ بادام حاصل از دورگه گيري بين برخي ژنوتيپ هاي برتر ايراني و رقم تونو

Evaluation of fifty almond genotypes characteristics obtained from crossing between some superior Iranian genotypes and ‘tuono’ cultivar

به منظور ارزيابي تنوع مرفولوژيكي برخي از ژنوتيپهاي بادام حاصل از تلاقي برخي ژنوتيپهاي مطلوب داخلي (ژنوتيپ هاي شماره 121 و 4) و رقم خارجي تونو، 22 صفت رويشي و زايشي از جمله صفات مربوط به مغز، ميوه و درخت در 50 ژنوتيپ بادام مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس و مقايسه ميانگينها نشان داد ژنوتيپهاي مورد بررسي از نظر كليه صفات مورد مطالعه با يكديگر تفاوت معنيداري داشتند. بيشترين تنوع در صفاتي از جمله طعم مغز، متوسط وزن ميوه، اندازه هسته و ميزان سختي آندوكارپ (پوسته چوبي) مشاهده شد. براساس نتايج تجزيه به عاملها خصوصياتي از جمله اندازه هسته، ميزان چين و چروك روي مغز، طول مغز، ميزان سختي پوسته چوبي، نقوش روي پوسته چوبي و ضخامت مغز بيشترين سهم را در تفاوت بين ژنوتيپها نشان دادند. نتايج تجزيه كلاستر براساس صفات اندازهگيري شده ژنوتيپها را در فاصله اقليدوسي 5، به چهار گروه اصلي تقسيم كرد. از عوامل مهم تفكيك كلاسترهاي اصلي صفاتي از جمله متوسط وزن ميوه، ميزان سختي پوسته چوبي، ميزان نقوش و شكاف روي پوسته چوبي و اندازه هسته بودند. در 25 و 46 از نظر صفاتي از ،20 ،15 ، نهايت پس از ارزيابي صفات مورد مطالعه، ژنوتيپ هاي شماره جمله متوسط وزن ميوه و مغز نسبت به بقيه ژنوتيپ ها برتري نسبي نشان دادند. ژنوتيپ شماره 6 علاوه بر داشتن صفات خوب وزن ميوه و مغز، خودسازگار نيز بود.

To evaluate morphological diversity of some almond genotypes obtained from crossing between some superior self-incompatible local genotypes and ‘tuono’. Twenty-two vegetative as well as nut characteristics were evaluated in fifty almond genotypes. Analysis of variance and means comparisons indicated that all characteristics were significantly different among examined genotypes. High variability was observed for some characteristics such as: taste of kernel, average nut weight, nut size, shell thickness. The evaluated traits were categorized within eight factors, accounted for 74.54 of total variance. Within each factor, characters with coefficient values more than 0.52 were considered significant. Factor analysis showed that characteristics such as: kernel wrinkles, nut size, nut length, shell thickness, shell pattern and nut diameter had highest effect on genotypes diversity. Cluster analysis divided genotypes onto four main groups in Eudidean distance of five, divided them into four main groups. Characteristics such as: average nut weight, shell thickness, shell pattern, shell suture opening as well as nut size were main factors which separated clusters. Finally, genotypes 6, 15, 20, 25 and 45 were introduced as superior ones on the basis of their nut weight and kernel characteristics. Genotypes no. 6 was self-incompatible in addition of having good fruit and nut characteristics.