رساله قشيريه و تاثير آن بر يكي از متون صوفيانه قرن دهم هجري

Al-Risala al-Qushayriyya and its influence on one of the tenth century (A.H.) Sufistic texts

استاد امام عبدالكريم بن هوازن قشيري(376 - 465هـ . ق) يكي از بزرگ ترين عالمان، عارفان و متكلمان بزرگ قرن پنجم هجري قمري است كه آثار فراواني به او نسبت داده شده است. مهم ترين اثر عرفاني او، كتاب الرساله القشيريه است. اين كتاب چه در زمان مولف و چه پس از او از مهم ترين متون صوفيه بوده كه همواره مورد توجه عارفان و صوفيان قرار مي گرفته است. از سوي ديگر، يكي از عارفان و عالمان بزرگ كُرد در قرن دهم هجري به نام سيّدمحمّدحسن،مشهور به مصنّف (909 – 1014 هـ . ق) كه داراي تاليفات فراواني است، اثري به نام سراج الطّريق دارد. اين اثر كه در محتواي عرفان اسلامي به نگارش درآمده، به نظرمي‌رسد به تاثير از رساله قشيريه نوشته شده است. نگارنده در اين مقاله كه به روش تحليلي - توصيفي با استفاده از منابع كتابخانه اي نوشته شده، قصد دارد با مقايسه دو اثر، ميزان تاثيرپذيري سراج الطريق از رساله قشيريه را موردبررسي قراردهد. نتيجه اي كه از اين پژوهش گرفته مي شود اين است كه سراج الطريق نه تصنيف و نه تاليف است؛ بلكه مي توان آن را در عداد تحريري ديگر از رساله قشيريهو يا دگربيانيبه شمارآورد.

Imam Abd al-Karim ibn Hawazin Qushayri (376-405 A.H.) is one of the greatest scholars, mystics and theologians of the fifth century A.H. Many works are attributed to him. His most important mystical work is “al-Risala al-Qushayriyya” which has constantly been preferred by mystics and Sufis of both his time and after him. One of the greatest Kurd mystics and scholars in the tenth century A.H., Sayyed Mohammad Hassan known as Mossannef (909-1014 A.H.) who has written many books, has a work named as Seraj al-Tarig; this book, with Islamic mystic content, seems to have been influenced by al-Risala al-Qushayriyya. The writer in this article which has been done by analytical descriptive method using library references tends to compare the two works and investigate the degree of Seraj al-Tarigh’s impressiveness of al-Risala al-Qushayriyya. It can be concluded that Seraj al-Tarigh is a paraphrase of al-Risala al-Qushayriyya.