تعيين روش مناسب برآورد بار معلق رسوبي در حوزه سد ايلام

Determination the suitable method for estimate suspended sediment load in Ilam dam watershed.

بخش عمده ي رسوب حمل شده در رودخانه ها را بار معلق تشكيل مي دهد و روش هاي متداول، رسوب دهي را كمتر از مقدار واقعي برآورد مي كنند. هدف از اين تحقيق ارزيابي صحت و دقت روش هاي متداول در برآورد بار معلق در حوزه هاي آبخيز است. لذا در اين تحقيق از شش روش متداول استفاده گرديد كه از تلفيق سه نوع منحني سجه رسوب يك خطي، خطي شكسته (چندخطي)و حد وسط دسته ها با دو نوع جريان متوسط روزانه و تداوم جريان حاصل و در حوزه سد ايلام بكار گرفته شد. بر اساس شاخص آماري مدلي كه داراي كمترين خطا است در تلفيق با جريان متوسط روزانه به عنوان روش مناسب تعيين مي شود. هم چنين براي يك دوره ي 40 روزه جريان از غلظت رسوب در حالت جريان پايه و سيلابي نمونه برداري و بار رسوب واقعي تعيين و با مقادير برآوردي توسط مدل ها مقايسه گرديد. نتايج نشان داد بين مقادير برآوردي باررسوبي در شش روش اختلاف وجود دارد و بر اساس شاخص هاي آماري، منحني سنجه حد وسط دسته ها در تلفيق با دبي متوسط روزانه به عنوان روش مناسب انتخاب گرديد. روش مناسب (منحني سنجه حد وسط دسته ها – دبي متوسط روزانه ) 56 درصد بار رسوب واقعي را برآورد نمود.اين در حالي است كه در ايام سيلابي با به كار گيري آبنمود سيلاب در تلفيق با منحني سنجه حدوسط دسته ها، برآورد بار رسوبي تا 83 درصد مقدار واقعي افزايش مي يابد. به عبارت ديگر استفاده از آبنمود سيلاب در مواقع سيلابي، ميزان بار رسوب توسط مدل را 73/2 برابر افزايش مي دهد. هم چنين براساس ديگر نتايج 96 در صد رسوب در ايام سيلابي و تنها 4 درصدرسوب در جريان پايه از حوزه خارج گرديده است. لذا جهت افزايش دقت مدل هاي هيدرولوژيكي اولاً افزايش نمونه برداري از غلظت رسوب در ايام سيلابي و ثانياً به كار گيري آبنمود سيلاب جهت افزايش برآورد بار معلق رسوبي در حوزه ي آبخيز توصيه مي گردد.

Suspended sediment load constituted the principal part of sediment yield in rivers, and custom methods were estimating sediment yield less than real sediment. The purpose of this study was assistant accuracy and precision method customs for estimate sediment yield instudied watershed. In this basis, six different methods were used, that integrated of three rating curve linear, multilinear and mean value with two mean daily and duration flow in Ilam Dam watershed. For selecting the suitable model is used of mean absolute error (MAE) index, next the rating curve with minimum error in integrate with daily was selected as a suitable method. Such as at during 40 daily of concentration sediment flood and based flows were sampling and determination real sediment yield. In next stage real sediment with sediment estimate models were compared. The results conducted that, there were significant differences between methods sediment estimation. The rating curve by mean value in compound with daily flow discharge was selected as a suitable method. The method was able to estimate 56 percent of real sediment load, but by using of flood hydrograph sediment load increased to 83 percent. In order word, using of flood hydrograph in flood days, in compared with mean daily discharge, it was increased sediment up to 2.73 times. Such as, 96 percent of sediment at duration flood and 4 percent at base flow were delivered. In the based, increase precision sediment hydrological models are important. To accomplish this, increase sampling of sediment at duration floods and use of flood hydrograph in estimate sediment yield are proposed.