ضرورت علّي و معلولي و پيامدهاي پذيرش يا انكار آن

Causal Necessity: implications of its acceptance or denial

يكي از مباحث مهم فلسفه اولي‌ـ و شايد مهم‌ترين آنها‌ـ بحث عليت است و مهم‌ترين ويژگي عليت كه مهم‌ترين اختلاف‌نظر‌ها نيز در آن واقع شده است، ويژگي ضرورت علّي يا وجوب وجود معلول هنگام وجود علت تامه است؛ به گونه‌اي كه برخي از انديشمندان، بحث عليت را با بحث ضرورت علّي مساوي دانسته و پذيرش و عدم پذيرش عليت را با قبول يا رد اين قاعده معادل شمرده‌اند. در حالي كه بيشتر طرف‌داران اين نظريه در زمره فلاسفه هستند، اكثر مخالفان آن از متكلمان و اصوليان به شمار مي‌روند. مقاله حاضر از يك سو رويكردي است انتقادي به پاره‌اي از دليل‌هاي فيلسوفان در تاييد و تثبيت اين قاعده و از سوي ديگر شامل انتقادهاي متكلمان و اصوليان در انكار آن است. از اين‌رو، نوشتار حاضر بيش از آن كه در صدد ارايه راه حلي نو براي اين نزاع كهنه باشد، در پي برجسته كردن نقاط ابهام در آراي هر دو طرف نزاع است.

Causality is one of the important – or perhaps the most important- discussions in first philosophy (philosophia prima). Causality is characterized by causal necessity or the necessity of the existence of effect when perfect cause exists, about which various important disagreements have emerged. The link between causality and causal necessity is so strong that some philosophers have equated causality with causal necessity, considering the acceptance or denial of causality as the acceptance of denial of causal necessity. Whereas most of the advocates of this theory fall within the rank of philosophers, most of its opponents are theologians and the scholars of the principles of jurisprudence. The present writing has taken a critical approach to some of the arguments presented by philosophers in favor of this rule. It also deals with criticisms made by theologians and scholars of the principles of jurisprudence against this rule. Thus the present article seeks to highlight the vague points in the views of the disputing parties rather than present a new solution for this old dispute.