مطالعه ي هزينه ي تاخير در انجام عمليات خاك ورزي اوليه ي گندم آبي استان فارس با روش پويايي سيستم

Study of Primary Tillage Timeliness Cost for Irrigated Wheat in Fars Province Using System Dynamics

در استان فارس، به موقع انجام نشدن عمليات خاك ورزي گندم آبي، موجب كاهش عملكرد و ايجاد هزينه ي پنهان مي گردد. با استفاده از روش پويايي هاي سيستم4 مكانيزاسيون عمليات خاك ورزي اوليه ي گندم آبي فارس شبيه سازي شد. بخشي از ساختار مدل، مربوط به هزينه ي به موقع انجام نشدن عمليات بود. براي شبيه سازي مذكور، روابط علت و معلولي اجزا سيستم معلوم گرديد و مدل بر اساس مرحله‏ي زماني 125/0 سال اجرا شد. نتايج شبيه سازي نشان داد كه در حد فاصل سال هاي 1380 تا 1383 هزينه ي به موقع انجام نشدن عمليات، ثابت و در حدود يك ميليون ريال در هكتار بوده است. از سال 1383 تا 1386 به دليل پراكنش بارش هاي جوي در استان و عدم امكان عمليات خاك ورزي، هزينه ي مذكور، افزايش پيدا كرده به طوري كه در سال 1386 به 1211729 ريال در هكتار رسيده است. در بين سال هاي 1386 و 1389 به دليل استفاده از گاوآهن-هاي برگرداندار مستهلك، هزينه‌ي مذكور، افزايش يافته است. مدل حاصل پيش بيني نمود كه ميزان هزينه در سال 1397، به حداكثر مقدار خود، يعني 2090729 ريال در هكتار مي رسد. به علاوه معلوم گرديد چنانچه بتوان سرعت شخم را در دامنه اي مجاز به ميزان 30% و ساعات كار روزانه را به مقدار 4 ساعت در روز افزايش داد، در هر مورد كاهشي تقريباً يكسان در هزينه ي به موقع انجام نشدن عمليات خاك ورزي اوليه ي گندم آبي فارس، به وجود مي آيد.

Delay in irrigated wheat primary tillage operations causes yield reduction and hidden timeliness cost in Fars province. Mechanization of primary tillage operations for irrigated wheat in Fars province was simulated using System Dynamics approach. A part of the model structure was related to the agricultural operations timeliness costs. For the mentioned simulation, causal relations between system components were known and the model was run based on time step of 0.125 of one year. The simulation results showed that the operations timeliness cost remained constant (approximately one million rials per hectare) from 2001 to 2004 in the province. The timeliness cost increased from 2004 to 2007 due to the non-uniform distribution of atmospheric precipitation and reached to 1211724 rials per hectare in 2007. The upward trend of this cost continued for the period of 2007 to 2010 because of using depreciated moldboard plows. The model predicted the amount of 2090511 rials per hectare for the timeliness cost in 2018. Furthermore, it was found that reduction in the timeliness cost could be reached either by increasing the plowing speed by %30 in the permissible domain or increading the daily working hours by 4 hours.