بداهت همه تصورات، نظريه‌اي قابل دفاع

Self-evident Ideas: a Defensible Theory

امكان فراگيري دانش از مسايل بسيار مهم معرفت‌شناسي است، از اين‌رو همواره به عنوان موضوعي مهم، براي عالمان و انديشمندان مطرح بوده است. اگر چه مسيله امكانِ فراگيري دانش از سوي انديشمندان مسلمان، هرگز با انكار كلي روبه‌رو نشده است، اما گروهي از آنان در پاره‌اي از دانش‌ها، بر محال بودن يادگيري پاي فشرده و آشكارا به تبيين آن پرداخته‌اند. آنچه پيش‌رو است، گذر دفاع‌گونه‌اي است از نظريه‌اي كه بر اساس آن، امكان يادگيري در تصورات با ترديد روبه‌رو شده است. نظريه بالا از آنِِِِِِِِِ فخر رازي، امام‌المشككين است. وي بر آن است كه تصورات، امكان اكتساب ندارند؛ از اين‌رو تمام تصورات را بديهي مي‌شمارد. نظريه فخررازي در ميان انديشمندانِ پس از خود، پذيرفته نشده و مورد طرد و انكار قرار گرفته است. مقاله پيش‌رو با تاييد اين نظريه و رد ايرادهاي وارد بر آن، با ارايه دلايل و نشانه‌هاي ديگر و با در نظر گرفتن پيامد يا پيامدهاي چنين نظري در اثبات ناممكن بودن اكتساب تصورات كوشيده است.

The feasibility of acquiring knowledge is an important issue in epistemology and hence it has always been the focus of the attention of scholars. Though Muslim thinkers have never totally rejected the feasibility of acquiring knowledge, some Muslim scholars have openly rejected the feasibility of acquiring certain kind of knowledge. The present article defends the theory that casts doubts on the acquisition of ideas. This theory goes to Fakhr al-R?z?, Imam al-Mushakkikin(Leader of the Doubters). According to him, it is impossible to acquire ideas. Therefore, he considers all ideas as self-evident truths, a theory which had no advocates among the scholars after him and it was even rejected by them. The present article tries to confirm his theory and to reject the objections raised against it, explaining also the consequences of such a theory based on clear evidences.