ساختار و گستره معارف قرآني

The Structure and Expanse of the Qur’anic Ma‘arif

قرآن آخرين كتاب آسماني است كه هدايت بشر را تا پايان تاريخ به عهده دارد. تحول مستمر زندگي بشر و مطرح شدن نيازهاي جديد، بهره‌گيري از اين هدايت الهي را به ضرورتي هميشگي مبدل ساخته است. در خصوص چگونگي بهره‌گيري از هدايت قرآن براي نسل‌هاي پس از عصر نزول آن، در ميان دانشمندان اسلامي اختلاف است. عده‌اي بر اين باورند كه الفاظ قرآن معاني ثابت و متعيني دارند و به هيچ روي نمي‌توان معاني الفاظ قرآن را گسترش داد و عده‌اي بر اين باورند اين كار شدني است. اين مقاله با بهره‌گيري از ساختارگرايي به عنوان رويكرد تحليل متن و با ارايه راه‌كارهايي از قبيل: گسترش معاني (با تكيه بر كنايه، استعاره، مجاز، تعريض و امثال آن)، تقطيع و ايجاد معاني جديد، رمزگذاري ظاهر و باطن، طرح سطوح ساختارگرايانه معنا، گفتمان هرمنوتيكي با متن، طرح الگوي جامع و ساير موارد مشابه، گسترش معارف قرآني را امري ممكن و معقول دانسته و با استفاده از روايات و نظرات مفسران، آن را تاييد نموده است. مشروح راه‌كارها و مستندات آن‌ها را بايد در مقاله جست و جو كرد.

The Qur’an is the last of the Revealed Scriptures that undertakes the guidance of humankind till the end of the history. The continuous development of human life and the appearance of new needs have turned this Divine guidance into a permanent necessity. There is disagreement among the Islamic scholars concerning how to utilize the Qur’an’s guidance for the generations in the post-Revelation era. Some believe that the Qur’anic terms have constant and determined meanings, which in no way is possible to be expanded, and yet some others believe it to be possible. Using structuralism as a text analysis approach and by presenting working procedures such as: expansion of meaning (in reliance on allusion, metaphor, allegory, allusive proposition, and the like), segmentation and creation of new meanings, coding the interior and the exterior, planning structuralist levels of meaning, hermeneutic discourse with the text, planning comprehensive patterns, and other similar instances, this article considers as possible the expansion of the Qur’anic ma‘arif and confirms it using the traditions and the views of exegetes. More details of the working procedures and their evidences are to be found in the article.