ارزيابي قابليت تامين بلند‌‌‌مدت آب در حوضه آبريز زاينده‌رود تحت تاثير طرح‌هاي انتقال آب با بهينه‌سازي چند- دوره‌اي

Assessment of water transport projects impact on long term water supply in Zayandehrud basin by multi-period optimization analysis

در حوضه آبريز زاينده‌رود طرح‌هاي انتقال آب مهمي مثل انتقال از تونل‌هاي كوهرنگ به حوضه و يا انتقال به يزد و كاشان از حوضه، اجرا شده است. ارزيابي تاثير بهره‌برداري از اين طرح‌ها بر تامين آب در حوضه آبريز زاينده‌رود و ارايه راهكارهاي كاهش اين اثرات، به‌ ويژه در بلند‌مدت كه عدم ‌قطعيت‌هاي هيدرولوژيكي نيز بر آن تاثيرگذار است، از موضوعات مهم براي تصميم‌گيران بخش آب و ذينفعان آب‌بر محسوب مي‌شود. در اين تحقيق، تاثير خشكسالي و افزايش ظرفيت انتقال آب از حوضه، با توسعه يك مدل بهينه‌سازي غيرخطي چند- دوره‌اي در يك افق 10 ساله، تحليل و بررسي شده است. نتايج اين تحليل نشان مي‌دهد كه در شرايط نرمال و درحالت افزايش انتقال آب، با تامين 43% آب مورد نياز از رودخانه و 57% آن از آبخوان‌ها، حداكثر درصد تامين نياز در سطح حوضه محقق مي‌شود. در يك خشكسالي حاد كه 40% از منابع سطحي كاهش مي‌يابد، كاربرد مدل بهينه‌سازي چند- دوره‌اي نشان مي‌دهد كه مي‌توان سيستم آبي را به گونه‌اي بهره‌برداري كرد كه فقط 6% تخصيص آب در حوضه آبريز در مقايسه با شرايط نرمال كاهش يابد. نتايج به دست آمده مبين توانايي مدل‌هاي بهينه‌سازي چند- دوره‌اي در استفاده همزمان از پتانسيل‌هاي مكاني و زماني سيستم آبي در كاهش اثرات نامطلوب خشكسالي و احداث طرح‌هاي انتقال آب بر تامين آب در حوضه آبريز زاينده‌رود است.

Zayandehrud basin contains important water transfer projects, like transfer from Kuhrang springs to the basin and transport from basin to the Yazd and Kashan cities. Assessment of the impacts of these projects (and guidelines for alleviating these impacts) on water supply capability of Zayandehrud hydro-system, especially under long-term hydrologic uncertainties, is a very important issue for water sector decision makers and waterbasin stakeholders. In this research, the impacts of drought and future development of water transport projects is analyzed by a non-linear long-term optimization model for a 10-year horizon. Results showed that in normal (and transfer development scenario) conditions, on average 43% and 57% withdrawal from river and groundwater, respectively, leads to the least shortage in water supply to demands. Besides, Zayandehrud hydro-system operation can be managed in the case of a severe drought with 40% reduction in river flow that only 6% reduction occurs in water supply in comparison with normal condition. Analysis of the results showed the robustness of multi-period optimization model in minimizing the impacts of drought and water transfer development by making use of the spatial and temporal potentials of Zayandehrud hydro-system.