تحليل ريسك مشخصه‌هاي خشكسالي كشاورزي‌ تحت شرايط اقليم فعلي و تغيير اقليم در اقليم‌هاي مختلف ايران

Risk analysis of agricultural drought characteristics under current climate and changing climate conditions in various climates of Iran

طبق مطالعات مركز پيش‌بيني و تحقيقات اقليم هدلي HCCPR)) پيش‌بيني شده است كه به دليل گرمايش جهاني در قرن 21، خشكسالي‌هاي فراگير و شديد، زندگي ميليون‌ها نفر در سراسر كره زمين را تهديد خواهدكرد. پپژوهش‌ها نشان داده‌ است كه مساحت تحت تاثير خشكسالي‌هاي استثنايي در ايران طي قرن بيستم افزايش يافته است. مطالعه حاضر براي پاسخ به اين پرسش انجام شده است كه در صورت بروز تغيير اقليم در قرن 21، واكنش اقليم‌هاي مختلف ايران به رخداد خشكسالي چه خواهد بود؟ بدين منظور، ابتدا متغيرهاي بارندگي و ميانگين دماي ماهانه اقليم آينده ايستگاه‌هاي منتخب كشور (معرف اقليم‌هاي مختلف ايران شامل شش ايستگاه بندرانزلي، گرگان، بوشهر، تهران، مشهد و زاهدان) با استفاده از ريزمقياس ‌نمايي آماري مدل گردش عمومي CGCM3 تحت دو سناريوي A1B و A2 به روش ضريب تغيير (CF) توليد شد. در مرحله بعد، يك شاخص معرف خشكسالي كشاورزي، يعني شاخص اكتشاف خشكسالي تعديل شده (مبتني بر داده‌هاي بارندگي و دما) براي دوره پايه (2000-1971) و دوره‌ آتي 2040-2011 تحت هر دو سناريوي انتشار در ايستگاه‌هاي منتخب محاسبه شد. سپس، تحليل احتمالاتي مشخصه‌هاي خشكسالي در دوره‌هاي پايه و تغيير اقليم اجرا و مقايسه شد. نتايج نشان داد كه در دوره 2040-2011، احتمال وقوع تداوم و شدت معين خشكسالي‌ها در كليه ايستگاه‌هاي تحت بررسي افزايش ‌مي‌يابد. همچنين، مشخص شد كه حساسيت اقليم‌هاي حدي (فراخشك و بسيار مرطوب) نسبت به پديده گرمايش جهاني بيشتر از اقليم‌هاي مياني (خشك، نيمه‌خشك و مديترانه‌اي) است.

According to the studies from Hadley Center for Climate Prediction and Research (HCCPR), it is predicted that in the 21st century extreme droughts would threat millions of people due to global warming. Researchers have shown that the areas affected by extreme droughts have increased in the country in the 20th century. This study was performed to answer this question that "how would various climates of Iran respond to global warming in case of drought?". For this purpose, monthly precipitation and temperature data for the selected stations of the country (representing various climates of Iran including Bandar Anzali, Bushehr, Gorgan, Tehran, Mashhad, and Zahedan) were produced using statistical downscaling of CGCM3 model under two scenarios A1B and A2 for 2011-2040 via change factor method. Next, a representative index of agricultural drought, i.e., the adjusted Reconnaissance Drought Index (RDI, based on precipitation and temperature data) were calculated for the base period 1971-2000, and future periods (2011-2040) under two scenarios A1B and A2 in stations of interest. Probabilistic analyses of drought characteristics for present and future climatic conditions were carried and contrasted. The results showed that in the period 2040-2011, the likelihood of duration and intensity of droughts will increase in all stations under investigation. Also, it was found that the sensitivity of extreme climates (very wet and very arid) to global warming is more than other climate conditions (arid, semi-arid and Mediterranean).