بررسي فرايند استكمال نفس از ديدگاه ملّاصدرا

A Review of the Process of Perfection of the Soul according to Mulla Sadra

استكمال نفس از ديدگاه دين و فلسفه امري پذيرفته شده است. آنچه در اين ميان بحث‏انگيز است، چگونگي استكمال نفس مجرد است. در فلسفه، علم و عمل را از عوامل استكمال نفس مي‏شمارند؛ اما پرسش اين است كه اين دو چگونه به استكمال نفس مي‏انجامند. افزون بر اين آيا استكمال نفس پس از مرگ نيز ادامه مي‏يابد؟ و اگر آري چگونه؟ اين مقاله در پي تبيين فرايند استكمال نفس از ديدگاه ملّاصدرا و پاسخ به پرسش‏هاي پيش‏گفته است. در اين مقاله براي پاسخ به اين پرسش‏ها ربط و نسبت صور معقول با نفس و نيز كيفيت ارتباط نفس با عقل فعال بررسي شده است. ملّاصدرا در نحوه استكمال نفوس پس از مرگ، چگونگي استكمال اقسام نفوس را بررسي كرده است.

Perfection of the soul is something recognized in religion and philosophy. What is controversial here is the quality of the perfection of the immaterial soul. Knowledge and practice are considered the elements of perfection of soul in philosophy. However, the question arises as to how these two lead to the perfection of soul. Furthermore, does this perfection continue after death, and if yes, how? The present article seeks to explain the process of the perfection of the soul according to Mulla Sadra and to answer the above questions. To do so, it studies the relation between intelligible forms with soul as well as the quality of the relation of the soul to active intellect. Explaining the way souls can perfect after death, Mulla Sadra has studied the quality of perfection of different types of the souls