دين و فلسفه، رابطه طولي يا عرضي يا تطابق صدرايي

چكيده آيا دين و فلسفه در عرض يكديگرند، يا در طول يكديگر، يا هيچ‌كدام؟ در اين‌باره سه احتمال بلكه سه نظريه قابل طرح است: دين و فلسفه دو مقوله جداي از يكديگرند و همچون دو خط موازي به موازات يكديگر حركت مي‌كنند، و هيچ‌گونه تداخل يا تقاطعي با يكديگر ندارند. دين و فلسفه در طول يكديگرند. كساني كه گرايش به اين نظريه دارند، دو دسته‌اند. دسته‌اي از منظر دين به فلسفه مي‌نگرند، و دسته‌اي از منظر فلسفه به دين. هر دو دسته يا با نگاه مثبت مي‌نگرند يا با نگاه منفي. فلسفه صدرايي هيچ يك از دو نظريه فوق را تاييد نمي‌كند، بلكه به نظريه جديدي دست يافته و آن، تطابق دين و فلسفه است. اين نوشتار در پي تبيين اين نظريه است.