تحليل آورد رواناب، رسوب معلق و مواد مغذي ورودي هاي مختلف به درياچه زريوار در پايه زماني رگبار و آب پايه

Analysis of runoff, suspended sediment and nutrient yield from different tributaries to Zarivar lake in event and base flows

هر چند بررسي تغييرات زماني و مكاني مولفه هاي هيدرولوژي اساس مديريت صحيح و كارآي منابع آب و خاك در مقياس حوزه آبخيز محسوب مي شود، ليكن اين مهم كمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همين اساس، در اين تحقيق ميزان آورد رواناب، رسوبات معلق و مواد مغذي محلول (نيترات و فسفات) از طريق ورودي هاي فعال درياچه زريوار محاسبه و تغييرات زماني و مكاني آن ها بررسي گرديده است. براي اين منظور، 8 نقطه نمونه برداري روي 7 ورودي درياچه از فروردين 1390 تا ارديبهشت 1391 مورد پايش روزانه در شرايط جريان پايه و هم چنين نمونه برداري با فواصل زماني يك ساعت در طول رگبارها قرار گرفت. طيّ سال 1390، ميزان آورد رواناب، رسوب معلق، نيترات و فسفات ورودي به درياچه به ترتيب برابر با 7/9 ميليون مترمكعب و 8/685، 4/25 و 15/1 تن بود. با وقوع 7 رگبار در دو دوره در اين مدت به ترتيب 6/1 ميليون متر مكعب رواناب، 8/685 تن رسوب معلق، 4 تن نيترات و 211 كيلوگرم فسفات به درياچه حمل گرديد. در حالت آب پايه 1/8 ميليون مترمكعب رواناب، 65/718 كيلوگرم رسوب معلق، 4/21 تن نيترات و 35/944 كيلوگرم فسفات وارد درياچه شد. نتايج تحقيق حاكي از مشاركت مكاني بسيار بيش تر بخش هاي شمالي حوزه آبخيز درياچه زريوار در آورد رواناب و نيترات بود. همچنين بيش ترين آورد رسوبات معلق از بخش هاي شمالي و غربي درياچه بود. در حالي كه بخش غربي درياچه بيش ترين آورد فسفات را داشت. از نظر زماني نيز بيش ترين آورد رواناب، رسوب معلق، نيترات و فسفات به ترتيب در فصول بهار و زمستان اتفاق افتاد. همچنين، حدود 82 درصد رسوب -معلق در دوره مطالعاتي طي يك بارش بهاره 50 ساعته وارد درياچه زريوار شده كه نشان گر تغيير پذيري بسيار زياد رسوب معلق در شرايط رگبار و ضرورت لحاظ آن در مديريت منابع آب و خاك در حوزه آبخيز بسته اين درياچه است.

Although spatial and temporal variability of hydrological parameters are the main inputs for effective soil and water resources management in watershed scale, but this important subject has been scarcely taken into account. Hence, the runoff, suspended sediment and nutrient (Nitrate and Phosphate) yields from main tributaries of the Zarivar Lake were determined and their spatial and temporal variations were also investigated. A number of eight sampling points on the seven lake tributaries were monitored from March 2011 to April 2012 under base flow condition by daily sampling and event bases by hourly sampling intervals. The total yields of runoff, suspended sediment, nitrate and phosphate to the Zarivar lake during the study period were obtained to be 9.7 Mm3, 685.4 t, 25.4 t and 1.15 t, respectively. Almost seven storms were occurred during the same period due to which 1.61 Mm3 runoff, 685.4 t suspended sediments, 4 t nitrate and 211 Kg phosphate were transported. Some 8.1 Mm3 runoff, 718.65 kg suspended sediments, 21.4 t nitrate and 994.35 Kg phosphate were also entered into the Zarivar lake during base flow condition. The results of this study showed that northern parts of the watershed mainly contributed in runoff and nitrate yields. The maximum suspended sediments were also yielded by northern and western parts of the watershed. Whereas, the western parts of the watershed yielded the maximum phosphate to the Zarivar lake. The maximum contribution of runoff, suspended sediments, nitrate and phosphate were respectively happened in spring and winter seasons. About 82 percent of suspended sediments entered to the Zarivar lake during the study period just by one spring event with a duration of some 50 h. It clearly revealed more temporal variability of the suspended sediment and therefore further precaution for better management of soil and water resources of the closed Zarivar lake watershed.