بررسي اثرات رقم، پيش تيمار و محيط كشت القا رويان زايي در كشت ميكروسپورهاي جدا شده گندم هگزاپلوييد

Effects of Cultivar, Pretreatment and Embryo Induction Medium in Isolated Microspore Culture of Hexaploid Wheat (Triticum aestivum L.)

گياهان هاپلوييد و هاپلوييد مضاعف شده داراي اهميت زيادي در توليد لاينهاي هموزيگوس، آناليز ژنتيكي، نقشه يابي ژنوم، انتقال ژن و غيره مي باشند. از ميان روشهاي توليد گياهان هاپلوييد، كشت ميكروسپورهاي جدا شده به دليل مزايايي كه دارد از اهميت ويژه اي برخوردار است. كارآيي كشت ميكروسپور هاي جدا شده تحت تاثير فاكتورهاي مختلفي است. در اين پژوهش، اثرات 3 فاكتور رقم (در 2 سطح: مغان1 و اترك)، پيش تيمار (در 4 سطح: شاهد، 21 روز سرما، 7 روز سرما + مانيتول و سرما + (شيميايي + گرما)) و محيط كشت القا رويان زايي ( در 5 سطح: NPB-99، CHB-2، W14، C17 و P2) بر كشت ميكروسپورهاي جدا شده گندم هگزاپلوييد بررسي شده است. نتايج نشان داد كه اثر متقابل معني داري بين ارقام با پيش تيمار و محيط كشت القا رويان زايي وجود داشت. در پژوهش حاضر، در هر دو رقم (مغان1 و اترك) مورد مطالعه پيش تيمار "7 روز سرما + مانيتول" بالاترين ميانگين رويان زايي(66/4 ± 33/81 و 33/2 ± 33/92)، باززايي گياه كل (02/2 ± 33/29 و 33/0 ± 33/39) و باززايي گياه سبز (68/0 ± 46/12 و 35/1 ± 03/27) را داشت. از نظر محيط كشت، براي رقم مغان1 بالاترين ميانگين رويان زايي (7 ± 08/422)، باززايي گياه كل (45/1 ± 66/31) و باززايي گياه سبز (29/2 ± 5/26) توسط كشت ميكروسپورهاي جدا شده اين رقم در محيط كشت C17 حاصل شد، در حالي كه رقم اترك بالاترين ميانگين رويان زايي (77/8 ± 75/211) و باززايي گياه سبز (76/0 ± 53/32) را در محيط كشت CHB-2 داشت و بالاترين ميانگين باززايي گياه كل (78/3 ± 51) در اين رقم با استفاده از محيط كشت W14 به دست آمد.

Haploids and doubled haploids plants are important materials for production of genetically homozygous lines, genetic analysis, induction of mutation, genome mapping etc. Among the haploid plants production methods, isolated microspore culture has advantages over other methods. The efficiency of microspore culture is influenced by different factors. In this research, the effects of 3 factors including cultivar (in 2 levels: Moghan1 and Atrak), pretreatment (in 4 levels: control, 21 days cold, 7 days cold + mannitol and cold + (chemical + heat)) and embryo induction medium (in 5 levels: NPB-99, C17, W14, CHB-2 and P2) in isolated microspore culture of hexaploid wheat were investigated. Results showed significant interaction effects between cultivars and pretreatment and embryo induction medium. In both of the studied cultivars (Moghan1 and Atrak), “7 days cold + mannitol” pretreatment produced the highest mean of embryogenesis (81.33 ± 4.66 & 92.33 ± 2.33), total plant regeneration (29.33 ± 2.02 & 39.33 ± 0.33) and green plant regeneration (12.46 ± 0.68 & 27.03 ± 1.35). In the case of medium, in cultivar Moghan1 the highest means of embryogenesis (422.08 ± 7), total plant regeneration (31.66 ± 1.45), and green plant regeneration (26.5 ± 2.29) were produced using C17 medium, but cultivar Atrack produced the highest means of embryogenesis (211.75 ± 8.77) and green plant regeneration (32.53 ± 0.76) in CHB-2 medium, and the highest mean of total plant regeneration (51 ± 3.78) in W14 medium.