بررسي عملكرد طرح هاي مرتعداري استان خراسان رضوي با رويكرد دلفي فازي و مدلهاي تصميم گيري چند معياره

Assessment Operation of Rangelands Projects in Khorasan Razavi with Delphi Fuzzy Approach and Multi-criteria Decision-making Models

طرحهاي مرتعداري به عنوان گزينه مديريتي مراتع موضوعي است كه با واگذاري مراتع به بهره برداران ذينفع در قالب طرحهايي با برنامه هاي مشخص صورت مي گيرد. شناسايي معيارها و شاخصهاي موثر بر ارزيابي عملكرد طرحهاي مرتع داري و به تبع ان رتبه بندي اين طرح ها در استان خراسان رضوي براساس معيارهاي شناسايي شده، هدف اين مطالعه را تشكيل مي دهد. براي انجام اين تحقيق شش طرح اصلي مرتعداري استان خراسان رضوي انتخاب و براساس معيارهاي مشخص شده رتبه بندي شده اند. به اين منظور در ابتدا با استفاده از روش دلفي فازي، شاخص هاي ارزيابي عملكرد مديريت طرح هاي مرتعداري در قالب 5 شاخص اصلي 1- توانايي در تهيه طرح، 2- سازگاري پروژه ها با شرايط منطقه، 3- اعمال ضوابط قانوني در اجراي طرح، 4- مديريت و نظارت بر اجراي طرح و 5- نتايج حاصل از اجراي طرح و تعداد 14 شاخص فرعي، به عنوان شاخص قضاوت مورد شناسايي قرار گرفت، سپس با استفاده از اين شاخصها و تكنيك تاپسيس، طرحهاي مرتع داري رتبه بندي شدند. بررسي نتايج الگوريتم تاپسيس بيانگر آن است كه به ترتيب طرحهاي مرتعداري مناطق اره كمر فريمان، بهار كيش نيشابور، كال كاغذي كلات، چشمه نهور خواف، فارمد مشهد و رحيم آباد كاشمر به ترتيب بالاترين رتبه عملكرد را دارا مي باشند. در مجموع توجه به شرايط اجتماعي، اقتصادي و اكولوژيكي منطقه مورد مطالعه و ظرفيت‌ها و محدويتهاي آن اعم از عوامل طبيعي و انساني در اجراي طرحههاي مرتعداري توصيه گرديد

Rangeland management plans- as an alternative for managing rangelands- are established based on reallocating rangelands to the beneficiary holders under certain programs. The purpose of this study was to identify criteria and the related indicators affecting the performance evaluation of the rangeland schemes, and consequently, to rank the rangeland management plans in Razavi Khorasan by the identified indicators. To conduct the study, six rangeland management plans in Razavi khorasan were selected .The plans were ranked based on the identified indicators. Using Fuzzy Delphi method,of the criteria to evaluate the performance of the rangeland management plans were identified into five main indicators (including1- The ability to prepare the plan, 2- Compatibility of the plan with the area condition, 3- consideration to the legal needs during the plan implementation, 4- Management and monitoring on the plan execution, 5- The results of the plan execution) and 14 sub-indicators. Then, the rangeland Plans were ranked using thedefined indicators and TOPSIS technique. The results of TOPSIS algorithm showed that in the rangeland management plans for the regions of Are kamar of Fariman, Bahar Kish of Nishabor, Cal Kaqazi of Kalat, Nahor fountain of Khaf, Farmad of Mashhad and Rahim Abad of Kashmar have the highest rates of performance. In total, it was recommended that social, economic and ecological conditions of the study area as well as the capacities and limitations of both the natural and human resources should be considered in preparing rangeland management plans.