بررسي تغييرات عمقي و سطحي سرب و نيكل درخاك هاي منطقه صنعتي ذوب آهن اصفهان

Vertical and Horizontal Variability of Lead and Nicel in Zobahan Industrial District, Isfahan

آلودگي خاك به فلزات سنگين ناشي از فرآيند توليد در كارخانجات ذوب فلز به دليل ارتباط نزديك با سلامت جوامع انساني از اهميت خاصي برخوردار است. با توجه به اهميت استان اصفهان از نظر فعاليت هاي صنعتي و كشاورزي ، اين پژوهش با هدف ارزيابي روند آلودگي عمقي و سطحي خاك هاي اطراف ذوب آهن به فلزات سرب و نيكل صورت گرفت. در اين تحقيق 202 پروفيل براساس يك شبكه بندي منظم حفر گرديد و در مجموع 500 نمونه خاك از اعماق 30-0، 90-60 و 120-150 سانتي متري برداشته شد. پس از آماده سازي نمونه ها مقدار كل فلزات در نمونه ها با استفاده از اسيد نيتريك 4 نرمال استخراج و با دستگاه جذب اتمي اندازه گيري گرديد. جهت بررسي تغييرات عمقي، بين اعماق مورد بررسي مقايسه ميانگين صورت گرفت و به منظور بررسي تغييرات سطحي، تغييرنماي همه جهته فاكتور آلودگي فلزات مورد بررسي قرار گرفت و سپس الگوي مناسب بر آن ها برازش داده شد. در نهايت به وسيله كريجينگ معمولي نقشه پراكنش مكاني فاكتور آلودگي فلزات مورد مطالعه ترسيم گرديد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه غلظت سرب در خاك هاي سطحي عمدتاً به وسيله فعاليت هاي انساني در منطقه كنترل مي شود در حالي كه غلظت نيكل عمدتاً تحت تاثيرماده مادري است. همچنين با توجه به فاكتور آلودگي نيكل و سرب، منطقه مورد بررسي از نظر آلودگي به نيكل داراي شدت آلودگي كم و از نظر آلودگي به سرب، منطقه مورد بررسي داراي شدت آلوگي بيشتري مي باشد.

Soil pollution by heavy metals from the manufacturing process due to metal smelting plants closely related to human health is very important. Given the importance of the province to industrial and agricultural activities, this study was conducted to explore the vertical and horizontal variability of lead and nickcl metals in contaminated soils around the Zobahan melting factory, in nearby of Isfahan city. For this purpose, 202 profiles were dug and described in the green landscapes of Zobahan industrial site by a manner of gird sampling method. Five hundred soil samples were taken from depths of 0–30, 60–90, and 120–150 cm. Conccntration of total lead (Pb) and nickel (Ni) were measured in the soil samples. To explore the vertical distribution of selected metals, the mean values of Ni and Pb were compared statistically. The horizontal variability of selected metals was evaluated by variography analysis and the spatial distributions of them were constructed by kriging method. The overall results of study showed that Pb content in surface horizons is controlled by industrial activity, otherwise the concentration of Ni mainly attributed to parent material.