بررسي كارايي زهكش هاي زيرزميني در شرايط جلوگيري از ورود آب از سطح فوقاني

Evaluation of Subsurface Drainage System Performance under Preventing Water Flow from upper Side Condition

حركت روبه پايين آب به سمت زهكش، نسبت به جريان هاي افقي و شعاعي تاثير بيشتري بر حركت ذرات خاك به طرف پوشش زهكشي دارد. در اين تحقيق، با نصب يك سيستم زهكشي زيرزميني متشكل از سه زهكش به فاصله 20 متر و عمق 5/1 متر در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري، اثر حذف جريان مستقيم آب از روي زهكش به درون آن بر سطح ايستابي و دبي زهكش ها بررسي شد. با قرار دادن لايه اي از پلاستيك روي پوشش شن زهكش مياني، از ورود مستقيم جريان عمودي به داخل زهكش جلوگيري شد. براي بررسي تغييرات عمق سطح ايستابي، چاهك هايي در داخل ترانشه زهكش و به فواصل 5/0، 5/1، 5 و 10 متر از هر زهكش در فواصل 5، 15، 25، 35، 45 و 55 متر از نهر كلكتور حفر گرديد. از ابتداي ارديبهشت تا پايان آذر 1390، عمق سطح ايستابي و دبي زهكش ها اندازه گيري شد. ميانگين دبي زهكش فاقد پلاستيك (زهكش A)، به ميزان 12 درصد بيشتر از ميانگين دبي زهكش داراي پلاستيك (زهكش B) بود. ميانگين عمق سطح ايستابي در كليه چاهكهاي داخل ترانشه زهكش A، 1/9 سانتي متر بيشتر از مقدار متناظر زهكش B بود. همچنين، ميانگين عمق سطح ايستابي در فاصله 5/0، 5/1 و 5 متري از زهكش A به ترتيب حدود 2/5، 9/2 و 05/0 سانتي متر بيشتر از مقادير متناظر زهكش B بود. رسوب خروجي از زهكش A، 74 درصد بيشتر از مقدار آن در زهكش B بود كه نشان دهنده نقش قابل توجه جريان ورودي از روي لوله زهكش در انتقال رسوب به درون زهكش مي باشد.

The downward flow to the drain pipe, has a greater influence on the movement of soil particles toward drain envelope as compared with the horizontaland radialflow. In this study, by installing of a singular subsurface drainage systemconsisting of threedrain pipeswith drain spacing of 20 m and drain depth of 1.5 m, in one hectare field of Sari Agricultural Sciences and Natural ResourcesUniversity, the effects of the elimination of downward flow to the drain pipe was investigated on the water table level and drainage flow. Prevention of direct entry of the vertical flow into drain pipe was performed by placing a layer ofplastic coveron the sand envelope of themiddle drain pipe. Water table level fluctuations were measured in holes which were dug in each drain trench and at 0.5, 1.5, 5 and 10 m spacing apart from each drain at intervals of 5, 15, 25, 35, 45, and 55 meters from collector ditch. Water table depth and drain discharge were measured from April 21 to December 21, 2011. The average drainage discharge fromno plastic drain (drain A) was more than corresponding value for plastic covered drain pipe (drain B) about 12 % and there was a significant difference (p=0.05) between drainage water volume of drains A and B. The average depth of water table levels within the trench of drain A was 9.1 cm more than the corresponding water table depth of drain B. Also, the average depths ofwater table in the 0.5, 1.5, and 5 m spacing apart drain A were approximately 5.2, 2.9, and 0.05 m higher than of thosevalues of drain B. Sediment load of drain A was 74% more than that of drain B,indicating the considerable role of the inflow to drain from its upper part on the consequent sediment transport into drain pipes.