جستارهايي در باب فلسفه تاريخ هردر

On Herder’s View about Philosophy of History

يوهان گوتفريد فن هردر (Johann Gottfried Von Herder, 1744-1803) مهم‌ترين متفكر تاريخ است كه به دوره‌ها و اعصار تاريخي اهميت مي‌دهد و ديدگاهي متفاوت در مورد ماهيت انساني و ايده‌ها و رويكردهاي تاريخي دارد. او به حالات دروني شركت‌كنندگان در تاريخ توجه مي‌كند و بر عواملي چون زبان، فرهنگ، و دين به‌ مثابه عوامل فرديت و تشخص گروه‌ها و جوامع انساني اهميت مي‌دهد. او در مطالعات تاريخي خواهان هم‌فكري و هم‌دردي با كليه اقوام و ملت‌ها و فرهنگ‌هاست و با اين تصور، او هدفي كلي براي تمام جوامع انساني ترسيم مي‌كند. به جنبه‌هاي فرهنگي ماهيت انساني توجه مي‌كند و به همه دستاوردهاي بشري در هر مقطع زماني و مكاني به ديده احترام مي‌نگرد و در زمينه انسان‌شناسي به اين محصول فكري او توجه شده است. دستاورد اصلي وي درك و فهم بي‌واسطه پديده‌هاي تاريخي است. او به متن تجارب تاريخي وارد مي‌شود و با يك فهم عيني و ملموس پديده‌هاي تاريخي را بررسي مي‌كند. پذيرش تنوع و كثرت فرهنگي و ارزش‌هاي انساني در انديشه هردر در جهت تحقق مفهوم انسانيت مشاهده مي‌شود. حركت كلي پديده‌هاي تاريخي را مطابق با مشيت الاهي تعبير و تفسير مي‌كند و به يك غايت كلي باور دارد. پرسش اصلي مقاله اين است كه هردر به چه نحو حركت كلي پديده‌هاي تاريخي را، با اين تنوع و گستردگي اقوام و ملت‌ها، مطابق با مشيت الاهي تعبير و تفسير مي‌كند و به يك غايت كلي باور دارد و حركت و تحول همه ملت‌ها و اقوام را به ‌سوي پيشرفت و تعالي انسان مي‌داند. درواقع، رويكرد تاريخي هردر در مواجهه با اعصار و ادوار گذشته به ‌صورتي تحقيرآميز و تنگ‌نظرانه نبوده است و او ماهيت بشري را نامتغير و داراي صورتي واحد نمي‌داند.

Johann Gottfried von Herder as a great thinker in humanism history cares the periods and eras of history and has a different ideology about humanity nature, ideas and historical points of view. He considers internal postures of historical participants and also the elements such as language, culture and religion as identities of individuals, groups and the human societies. Herder wants the consideration and sympathy with all races, nations and cultures in the history survey and illustrates an ultimate ideal for all societies in this point of view. He cares cultural aspects of personage and respects any human made in each moment and spot which is so important in anthropology. His main output is the conception of historical phenomena without any intervals and so he enters the historical experiences and study human life in a touchable and visible conception way. The cultural relativity theory is well attended in his opinions. He quotes that historical phenomena move according to divine ordinance and human life goes toward evolution and development.