اثرات انتظاري معرفي مجدد ماليات بر مجموع درآمد در اقتصاد ايران

The Expected Effects of Personal Income Tax Re-introduction in Iranʹʹs Economy

در طول دهه هاي گذشته درآمدهاي نفتي نقش اساسي در اقتصاد سياسي ايران بازي كرده است. اتكاي دولت به درآمدهاي نفتي كه فوق العاده پرنوسان است، روحيه رانت جويي، فساد، دلالي و فعاليتهاي غيرمولد را در اقتصاد پايه گذاري مي كند و در شرايطي كه تحريم بيش از گذشته تيغه خود را براي فشار بر گلوگاه اقتصاد ايران تيز كرده است، كاهش وابستگي به نفت از اهميت بيشتري برخوردار مي گردد. يكي از راهكارهاي كاهش وابستگي به نفت، بالا بردن درآمدهاي مالياتي دولت است و بايد قسمت اعظم بودجه كشور به ماليات متصل شود. پيرو لغو ماده 129 قانون مالياتهاي مستقيم با عنوان ماليات بر جمع درآمد در سال 1380 در ايران، يكي از مسايل مهم در اين حوزه، بررسي و مطالعه اطلاعات موجود در زمينه اثرات تخصيصي و توزيعي اين نوع سياست‌ مالياتي در ديگر كشورها است. ماليات بر مجموع درآمد روش جديدي است كه دولت به عنوان ابزاري بديع و پيرو اصلاح نظام مالياتي كه از محورهاي اساسي طرح تحول اقتصادي مي باشد در دستور كار خود قرار داده است. بدين منظور در اين پژوهش وضعيت مالياتي چند كشور منتخب از منطقه خاورميانه و شمال افريقا (مصر، اردن، مراكش، تونس و قبرس) طي دوره 8 ساله (2009-2002) مورد مطالعه قرار گرفته است. اين اطلاعات مي‌تواند كمك قابل توجهي به دولت‌مردان و سياست‌گذاران اقتصادي كشور براي سياست‌گذاري بهتر و موثرتر در حوزه ماليات به ويژه در شرايطي كه پيش نويس لايحه طرح تحول نظام مالياتي در مهر ماه امسال به مجلس شوراي اسلامي تقديم مي گردد، ارايه كند. روش مورد استفاده در اين پژوهش، روش داده هاي ادغام شده مي باشد. نتايج مطالعات و بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در كشورهاي منتخب، اعمال ماليات بر مجموع درآمد شخصي، تاثير منفي در وضعيت توزيع درآمد ايجاد مي كند.

Oil revenues have played an essential role in the political economy of Iran over the past decades. The governmentʹs reliance on oil revenues, which are extremely volatile, establishes the spirit of rent-seeking, corruption, speculation and non-productive activities in the economy and in the situation where sanctions have sharpened its blade for the pressure on the Iran economy more than the past, reducing oil dependence will be considered more important . One way to reduce oil dependence is raising the state income tax from which much of the national budget should be obtained. Following the abolition of Article 129 of Direct Tax Act with the subject of "aggregated income tax" in 1380, the purpose of the study, as the title of this article shows (the expected effects of re-introduction of tax on total income) is income distribution as the most important issue. Obviously what is observed in our economic status, is improper distribution of national income. Hence one of the important measures in this respect is to survey and study the current information about the allocation & distribution effects of tax policy in other countries. For this purpose, in this survey the tax status of some selected countries of the Middle East and North Africa (Egypt, Jordan, Morocco, Tunisia and Cyprus during the period of 8 years from 2002 to 2009) has been studied. This information can help government leaders and economic policy-makers significantly to provide a better and more effective policy in the Tax area. The method which is used in this study is panel data. The results indicate that in selected countries in the Middle East and Africa, total personal income tax, on the contrary, provides a negative impact on the income distribution.