بررسي آناتوميكي و بافت شناسي تخمدان در مارمولك Cyrtopodion caspium

The Ovarian Anatomy and Histology of the Lizard, Cyrtopodion caspium

جكوي انگشت خميده خزري، Cyrtopodion caspium يكي از فراوان ترين مارمولك هاي خانگي شب فعال ايران است كه با توجه به انتشار گسترده اي كه در استان هاي شمالي كشور دارد تا كنون هيچ مطالعه اي روي توليدمثل آن صورت نگرفته است. اين تحقيق به منظور بررسي آناتومي و بافت شناسي تخمدان در اين گونه از 15 فروردين تا 30 مهرماه 1390 به فاصله هر 15 روز در شهرستان ساري انجام شد. در طي هفت ماه، تخمدان هاي هفتاد نمونه ي ماده ي بالغ مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد ماده ها پس از گذراندن خواب زمستاني در اوايل فروردين ظاهر مي شوند و در اواخر فروردين، اووژنز و ويتلوژنز را آغاز مي كنند. تخمدان ها زوج و كيسه اي، متشكل از 3 تا 8 فوليكول در هر تخمدان بوده كه قطر آنها از 32/0 تا 99/4 ميلي متر مي باشد. لايه فوليكولي در اين گونه، پلي مورفيك و چند لايه است. قطر لايه ي فوليكولي از 30 ميكرون در فوليكول هاي رسيده تا 70 ميكرون در فوليكول هاي نارس متغير است. قطر هسته ي فوليكول ها بين 35 ميكرون در فوليكول هاي نارس تا 260 ميكرون در فوليكول هاي رسيده است. هستك ها از فروردين تا تير ماه كاملاً بزرگ و مشخص هستند. تعداد آنها از 2 عدد در فوليكول هاي نارس تا 30 عدد در فوليكول هاي رسيده متغير و داراي قطري بين 20 تا 70 ميكرون مي باشند. فعاليت هستك ها از مرداد تا مهر ماه بسيار كاهش يافته و سپس در هسته محو مي شوند. ميانگين قطر تونيكا آلبوژينه آ يا پوشش تخمدان 10 ميكرون است. اوج فعاليت تخمدان ها در ارديبهشت و خرداد است. اووژنز، ويتلوژنز و تخم گذاري اين گونه از اواسط مرداد به بعد كاملاً خاتمه مي يابد.

The Caspian bent-toed gecko, Cyrtopodion caspium, is one of the most common nocturnal lizards of Iran which consider to widespread distribution of it in the Northern provinces, no studies have been done on its reproduction. This research was done in order to the study of anatomy and histology of the ovaries of this species every 15 days in Sari County from May 5th to October 20th 2011. The ovaries of 70 mature specimens were histologically studied during 7 month. The results of this research show that females emerge in early April after hibernation and start their oogenesis and vitellogenesis in middle April. The ovaries are pair and vesicular and consist of 3 to 8 follicles with 0/32 to 4/99 mm diameter. The follicular layer is polymorphic and multilayer. The diameter of follicular layer is between 30 and 70 microns in mature and immature follicles and diameter of nucleus varies between 35 and 260 microns in immature and mature follicles, respectively. The nucleoli are very large and distinguishable from April to July and their numbers vary between 3 and 30 in immature and mature follicles respectively. The diameter of nucleolus is between 25 and 70 micron. The activity of nucleoli reduces after August and they disappear in nucleus. The mean diameter of tunica albuginea is 10 micron. The maximal activity of ovaries is in May and June. The oogenesis, vitellogenesis and oviposition of this species are completely stopped in early August.