راهكارهاي بهينه سازي مديريت منابع آب در شبكه‌ي آبياري از ديدگاه آب بران (مطالعه‌ي موردي: شبكه‌ي آبياري دشت قزوين)

Optimization of the Water Resources Management of the Irrigation Networks from the Water Users’ Viewpoint (Case Study: The Qazvin Network)

هدف اين مطالعه شناسايي مهمترين راهكارهاي موثر در بهبود مديريت منابع آب از ديدگاه آب بران در شبكه‌ي آبياري دشت قزوين بود. در اين تحقيق از روش توصيفي- همبستگي استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از رابطه‌ي كوكران 127 نفر تعيين گرديد. روايي ابزار تحقيق با استفاده از نظرات استادان و كارشناسان بررسي، اصلاح و تاييد گرديد. براي تعيين پايايي پرسشنامه از آزمون راهنما با 15 نفر از اعضاي جامعه‌ي آماري استفاده شد. با استفاده از نرم افزار SPSS مقدار كرونباخ آلفا براي پرسشنامه 92/0 به دست آمد، كه نشان دهنده‌ي پايايي بسيار مناسب سوالهاي پرسشنامه بود. نتايج نشان دادند كه مهمترين راهكارهاي موثّر در بهينه سازي مديريت منابع آب وجود قانون قوي در جلوگيري از حفر بي رويه‌‌ي چاههاي آب، و اطلاع رساني فني و ترويجي در جهت جلوگيري از حفر چاههاي غير مجاز مي‌باشد. نتايج تحليل عاملي نيز چهار عامل اصلاح نظام قيمت‌گذاري و آموزش، توسعه‌ي مشاركت همه جانبه‌ي كشاورزي، كاهش ديوان سالاري، بهبود دانش و فن، اطلاع رساني و نظارت را شناسايي كرد. اين مولفه ها در مجموع بيش از 60 درصد از كل تفاوت را تبيين كردند، كه مولفه‌ي اصلاح نظام قيمت‌گذاري و آموزش مهمترين مولفه موثر شناخته شدند.

The purpose of this study was to identify the most important effective solutions in improving of management of the Qazvin Network water resourcesfrom the water users’ viewpoint. The sample size was determined using the Cochran formula. The samples were selected using the multi-stage sampling method (n=127). Questionnaires were used to collect the data. Validity of the questionnaire was assessed by panel of faculty members and experts. In order to measure the reliability of the questionnaire, the Cronbach Alpha coefficients were calculated for their main scales (0.92). The results showed that the most important barrows in improving the management of water resources were: the lack of a strong law in water resources management and the needed power in the enforcement of the drilling regulations؛ i.e.,prevention of drilling wells without obtaining the legal permits. By using the exploratory factor analysis, effective solutions in improvement of management were summarized through 4 factors: reforms in pricing and training, development of a comprehensive partnership in agriculture, reduction of bureaucracy, and improvement in technology, extension, supervision. These factors explained 60% of the variations. The most important effective factor was the reform in the pricing system and training.