امكان سنجي پياده‌راه‌سازي خيابان‌هاي مركز شهر همدان

he Possibility of Pedestrianization in Downtown, Hamedan City

طي سده ي گذشته، تركيبي از تكنولوژي‌ها و رفتارهاي فرهنگي- اجتماعي نوين از يكسو و شيفتگي برنامه ريزان در اتكا به حركت سواره و پاسخ گويي به نيازهاي برآمده از آن، از سوي ديگر، موجب فراموشي فضاها و حركت پياده در شهرها شد وسفرهاي درون‌شهري را متعدد و طولاني نمود. اين روند، پيامدهاي ناگوار اجتماعي-اقتصادي، زيست‌ محيطي و كالبدي عديده‌اي براي شهرها و به ويژه مراكز شهري به بار آورده است. از اين رو، از اواخر دهه ي1960 بينش و عمل حرفه‌اي برنامه‌ريزان شهري پيشرو در جهت تحديد حركت سواره و احياي مراكز شهري گسترش يافته است. در اين راستا، پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي، ضمن درك اين تحول بينشي و مطالعه بخش مركزي شهر همدان، به بررسي امكان پياده‌راه‌سازي اين مركز در جهت بازآفريني آن مبادرت ورزيده است. نتايج حاصل از اين پژوهش بيانگر آن است كه در طي چهار دهه ي گذشته، الگوي برنامه‌ريزي شهري خودرو- محور همدان و تمركز بيش از حد كاربري‌هاي تجاري - خدماتي در مركز شهر، نه تنها موجب گسترش بيش از حد سفرهاي خودرويي و به دنبال آن ازدحام ترافيك و فشار بيش از حد به بافت و كالبد مركز شهر شده، بلكه اين روند پيامدهاي ناپايداري در ابعاد اجتماعي و اكولوژيكي مركز شهر به بار آورده است.چاره‌جويي اين مشكل و حركت در جهت بازآفريني مركز شهر، ابتدا نيازمند غلبه بر الگوي برنامه‌ريزي حمل ‌و نقل خودرو-محور و كاربري زمين منتج از آن و سپس پياده‌راه‌سازي تدريجي خيابان‌هاي مركز شهر همدان به عنوان بهترين راهكار براي حل معضل ترافيك و رونق بخشي حيات مدني و پايداري كاركردهاي بخش مركزي شهر است.

During the past century,the combination of new technologies and socio-cultural behaviors on the one hand, and the preoccupation of planners about car-mobility access and meeting its demands on the other hand, had led to ignoring the pedestrian access and its required spaces in cities inducing multiple and longer intra-city trips. This trend has resulted in unpleasant socio-economic impacts as well as environmental ones, especially for city centers. Thus, from the late 1960s onward, new theories and practices of urban planning have been developed to constrain over-emphasize on car-accessibility and to regenerate the city centers. In this regard, the present research is carried out to trace the car dependency in Hamedan city planning and to investigate the feasibility of pedestrianization of city center in line whit urban regeneration. The findings indicate during the past four decades, the car-dependence pattern and over-concentration of commercial and service uses in city center, not only have caused more car trips and traffic jams, but it has created unsustainable social and ecological impacts. Overcoming these problems first requires setting aside the car-dependence pattern. Secondly, it needs provision of better pedestrian access and gradually pedestrianization of Hamedan city center streets. These will simultaneously reduce the traffic and enhance civil life.