بررسي اثر سطوح مختلف مخلوط گياهان دارويي گزنه، پونه و كاكوتي بر عملكرد، كيفيت لاشه و پارامترهاي بيوشيميايي و سلول‌هاي سفيد خون جوجه‌هاي گوشتي

Effects of different levels of mixed medicinal plants of Urtica dioica L., Mentha pulegium L. and Ziziphora tenuior L. on performance, carcass traits, hematological and blood biochemical parameters

گياهان دارويي و مشتقات آنها به عللي نظير راحتي كاربرد، فراواني و نداشتن اثرهاي سو قابل توجه به‌عنوان افزودني‌هاي اثربخش در طيور مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در اين راستا آزمايشي به‌منظور ارزيابي اثر سطوح مختلف مخلوط گياهان دارويي گزنه، پونه و كاكوتي در مراحل آغازين و رشد بر عملكرد، كيفيت لاشه و فراسنجه‌هاي بيوشيميايي و سلول‌هاي سفيد خون جوجه‌هاي گوشتي انجام شد. در اين آزمايش تعداد 324 قطعه جوجه‌ي گوشتي سويه‌ي راس 308 در قالب طرح كاملاً تصادفي با 9 تيمار و 3 تكرار (هر تكرار داراي 12 قطعه جوجه) از سن 1 تا 42 روزگي مورد آزمايش قرار گرفتند. گروه‌هاي آزمايشي شامل 1) شاهد (بدون استفاده از گياهان دارويي) و در گروه‌هاي ديگر مخلوط گياهي مورد استفاده به‌ترتيب در دوره‌هاي آغازين و رشد عبارت بودند از: 2) 75/0% در هر دو دوره، 3) صفر و 75/0%، 4) 75/0% و صفر، 5) 5/1% و 75/0%، 6) 75/0% و 5/1%، 7) صفر و 5/1%، 8) 5/1% و صفر و 9) 5/1%. نتايج بدست‌آمده نشان داد كه استفاده از سطوح مختلف از مخلوط گياهان دارويي گزنه، پونه و كاكوتي در مراحل آغازين و رشد داراي اثرهاي معني‌داري بر عملكرد، ويژگي‌هاي لاشه و سلول‌هاي سفيد خون جوجه‌هاي گوشتي مي‌باشد (05/0 > p). بر اين اساس، بالاترين مقدار افزايش وزن روزانه (75/59 گرم)، بهترين ضريب تبديل غذايي (9/1)، بالاترين درصد لاشه (04/74) و بيشترين درصد سنگدان (77/2) در گروه آزمايشي 3 و بهترين سطح سلول‌هاي سفيد خون در گروه آزمايشي 9 مشاهده گرديد، هر چند كه در اين موارد تفاوت معني‌داري بين گروه‌هاي آزمايشي با گروه شاهد وجود نداشت.

Due to the ease of application, abundance and lack of significant side effects medicinal plants and their derivatives are used for poultry as effective additives. This experiment was conducted to evaluate the effects of different levels of nettle (Urtica dioica L.), pennyroyal (Mentha pulegium L.) and ziziphora (Ziziphora tenuior L.) on performance, carcass traits, blood hematological and biochemical parameters of broilers. The experiment was performed in a completely randomized design including 324 broilers (Ross 308) with 9 treatments and 3 replications (each replication included 12 hens) from age 1 to 42 days. Experimental groups included I) control group with no medicinal plants, and in other treatments the levels of medicinal plants in starter and grower periods were as II) 0.75% III) 0 and 0.75%, IV) 0.75% and 1.5%, V) 1.5% and 0.75%, VI) 0.75% and 1.5%, VII) 0 and 1.5%, VIII) 1.5% and 0, IX) 1.5% in both periods. The results showed that different levels of medicinal plants in starter and grower periods had significant effects on performance, carcass traits and hematological status of broilers (p < 0.05). According to the results, the highest daily weight gain (59.75g), the lowest feed conversion (1.90) the highest carcass percentage (74.04) and the highest percentage of gizzard (2.77) were observed in group 3, whereas the best level of white blood cells was observed in group 9, but there were no significant differences between experimental groups and control group in terms of performance and blood hematological parameters.