بررسي ارتباطات اكوژيومورفولوژِي توده زيستي و حجم رسوبات مخروط نبكاهاي گونه Reaumaria Turcestanica در كوير خيرآباد سيرجان

Study of Relationship Between Gemorphological Biology Mass and Nebkha Sedimentory Volume of Reaumaria Turcestanica in Kheir Abad Desert in Sirjan

در مطالعات ژيومورفولوژي شكل هاي سطح زمين منعكس كننده ي فرآيندها و ساختار سيستم هايي است كه در حال فعاليت هستند. بررسي ساختار و عملكرد اين سيستم ها امكان دستيابي به گذشته آنها و ترسيم روند تحول آينده آنها را هموار مي سازد. وجود ارتباطات قوي بين شكل،حجم و پراكنش نبكا با فرايندهاي موثر بر آنها حاكي از دستيابي اين چشم اندازها به مورفولوژي تعادلي براي شرايط اقليمي مناسب مي باشد. وجود پوشش گياهي عامل مهمي است كه با كاهش سرعت باد نزديك سطح زمين باعث تشكيل نبكا در محيط هاي خشك و نيمه خشك مي شود. در اين پژوهش ارتباطات موجود بين خصوصيات مورفولوژي گونه Reaumaria Turcestanica با عوامل مورفومتري نبكاها مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفته است. بر اساس نتايج آناليز رگرسيون بهترين عوامل توجيه گر حجم نبكا دو مولفه ي تاج پوشش و ارتفاع گياه تواماً با ضريب تبيين 86 درصد و 474/11085- H 347/76 + L 983/262 = V مي باشد. همچنين مولفه تاج پوشش گياه به تنهايي با ضريب تبيين 85 درصد و رابطه 297/11141 – L 435/299 = V و مولفه ارتفاع گياه با ضريب تبيين 67درصد و رابطه452/5054 – H 520/488 = V در مرتبه ي بعدي از نظر توجيه حجم نبكا قرار مي گيرند. بنابراين گونه Reaumaria Turcestanica با داشتن تاج پوششي با تراكم متوسط قابليت به دام انداختن رسوبات بادي در محدوده ي تاج پوشش را دارا بوده و در نهايت منجر به ايجاد نبكا مي گردد. ايجاد ارتباطات قوي بين تاج پوشش و ارتفاع گياه با حجم نبكا شاهد اين مدعاست.

Based on the Regression analysis results, the best factors which justifies the Nebkha volume are canopy cover and the plant height together with determinant coefficient 86% (formula 1).the canopy of the plant cover lonely with determinant coefficient 85% (formula 2) and the plant height with determinant factor 67% ( formula 3) are placed at the next stage from the view point of justifying Nebkha volume So reaumuria turcestanica with having canopy cover and moderate compaction is capable of producing new shoots to replace those buried by on blowing sand. In this way plant growth copes with the sand accumulation and establish nebkha mound. The witness of this pretension is strong relationship between canopy cover plant heights with nebkha morphometry characteristics. Formula (1): V= 262.983L + 76.347H – 11085.474 Formula (2): V= 299.435 – 11141.297 Formula (3): V= 488.520H – 5054.452 V: Nebkha volume(cm3) L: canopy cover(cm) H: plant height(cm)