بررسي تحولات اقتصادي- اجتماعي مدار نامولد سرمايه داري در ايران و تاثير آن بر اسكان غيررسمي در استان تهران

Investigation of Economic and Social Dysfunctional Circle of Capital in Iran and it’s Impact on Growth of Spontaneous Settlements in Tehran Province

اقتصاد شهري در كلانشهرهاي كشور بويژه تهران، بعلت فقدان يك مكانيسم پويا براي تداوم جريان سرمايه، در چند سال اخير وابسته به رانت زمين، مسكن و فرصت هاي نابرابر درآمد گرديده است. اين روند در دهه ي اخير با توجه به افزايش نقدينگي و تقويت سرمايه داري سوداگر، افزايش يافته است. اگر از سال 1340 تا 1370 ه.ش تهران بيشتر يك قطب صنعتي- خدماتي شناخته مي شد، در چند سال اخير روندهاي اقتصادي نقشي را القا كرده كه تهران را بيشتر به يك قطب ناكارمد تجاري- سوداگري تبديل نموده است. اگرچه در كوتاه مدت انباشت سرمايه در مقياسي بي سابقه چشمگير شده، ليكن افزايش درآمدهاي كاذب و انتظاري، معضلات فراواني از جمله بحران مسكن، تورم، بيكاري و حاشيه نشيني را شدت بخشيده است. هدف از تحقيق حاضر، تحليل تحولات نظام سرمايه داري ايران در دو دهه ي گذشته و بازتاب آن در فضا و برخي از پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي آن در استان تهران است. روش تحقيق از نظر هدف كاربردي مي باشد، كه داراي روندي، توصيفي- تحليلي مي باشد. يافته ها بيانگر آن است كه: يكي از حوزه-هاي تاثير روابط سرمايه داري ايران، در بيرون از مرزهاي رسمي كلانشهرها يعني در فضاهاي پيراموني تحقق مي يابد، فضاهايي كه بُعد مشروط نامعادلات اقتصادي و روابط قدرت هستند. بررسي تحولات جمعيتي فضاهاي مذكور نشان مي دهد كه جمعيت منطقه شهري تهران بر خلاف تصور رايج، در حال رشد مي باشد كه اين رشد بخوبي در افزايش جمعيت روستايي بصورت اسكان غيررسمي قابل مشاهده است. بنظر مي رسد چنانچه استان تهران بعنوان قطب رشد مهم كشور، نتواند سياست ها و مكانيزم هاي مناسب جهت انباشت سرمايه را تدوين كند، در آينده اي نه چندان دور علاوه بر روند مهاجرت به استان؛ معضلات بسياري از طرف فضاي دورني قطب رشد، ماهيت آن را تهديد نمايد و ساختار فضايي استان تهران بخوبي اين موضوع را در قالب شكل گيري سكونتگاه هاي خود انگيخته فراوان در حاشيه جنوبي تهران نشان مي دهد.

Urban Economic in metropolis of Iran such as Tehran, because of lack of the dynamic mechanism for accumulation of capital, related to land rent and inequality in opportunities. According to the increasing of Liquidity and Merchant capitalism Domination polarization of Tehran has been increased. With this differentiation if in 1961-1991 Tehran had a industrial-service function, in servant year this function has transformed to the dysfunctional Merchant- finance pole. In this condition in short time accumulation of capital grow Impressive, but Pseudo and expected income, intense very problems such as: inflation in housing, unemployment and squatter settlement.Methodology of this article is Applied and have a Descriptive- Analytical trend that some results has been shown in ArcGis platform. The results of this research by Analyze capitalism organization of Iran in two late decade and its spatial reflection has shown some Inequality economic and social trend. One of this spatial reflection is accrued out of urban boundary, this spatial is a Conditional dimension of economic and social relationship. Unlike general supposition, Investigation of demographic trends in this places show that population of Tehran province is growing, this growth could be percept in rural population increasing in squatter settlement form. It seems if Tehran couldn’t develop appropriate mechanism for accumulation capital, in near future In addition immigration trend toward Tehran, many problem threat inner space of Tehran province and spatial structure of Tehran province show this trend clearly in spontaneous settlements since 40 kilometer of South Tehran city border.