پايش تغييرات كاربري و پوشش اراضي پناهگاه حيات‌وحش هامون، طي سال‌هاي 1365 تا 1388 با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و سامانه‌هاي اطلاعات جغرافيايي

Monitoring the Land use and land cover changes, during 1987 to 2009 in Hamoun Wildlife Refuge, Using Remote Sensing Images and the Geographic Information System (G.I.S.)

تغييرات كاربري و پوشش اراضي از عوامل مهم در تغيير جريان هيدرولوژيك، فرسايش و تنوع زيستي مناطق تحت حفاظت قلمداد مي‌شود. با درك اين تغييرات مي‌توان اكوسيستم را در مسير اهداف حفاظتي، مديريت كرد. اين مطالعه به‌منظور بررسي تغييرات كاربري و پوشش اراضي پناهگاه حيات‌وحش هامون در سه دهه گذشته با استفاده از تصاوير ماهواره لندست سال‌هاي 1365 و 1379 و 1388 صورت گرفت. پس از انجام تصحيحات لازم بر روي تصاوير، با استفاده از روش طبقه‌بندي تركيبي، نقشه كاربري و پوشش اراضي تهيه شد. نقشه پوشش گياهي با استفاده از شاخص سبزينگي تسلدكپ و نمونه‌برداري ميداني و نقشه آب، شوره‌زار و خاك لخت با استفاده از شاخص نرمال‌شده آب و پردازش PCA بر روي تصوير تهيه گرديد. در انتها تمامي لايه‌هاي اطلاعاتي تهيه شده با يكديگر تركيب شدند و نقشه كاربري و پوشش اراضي منطقه براي هر سال تهيه شد. به منظور بررسي تغييرات به وجود آمده در منطقه، روش مقايسه پس از طبقه‌بندي به كار رفت. نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه در اين دوره مطالعه در سال 1379 تالاب هامون كاملاً خشك شده و به همين دليل بين سال‌هاي 1365 الي 1379 مقدار پوشش گياهي آن به شدت كاهش پيدا كرده و بر سطح اراضي شور افزوده شده است. با آبگيري مجدد تالاب در سال 1388 پوشش گياهي آن احيا گرديد، و اين پوشش از 6 درصد كل منطقه در سال 1379 به 20 درصد افزايش پيدا كرد، و اراضي شور نيز از 39 درصد كل منطقه به 13 درصد كاهش يافت.

Abstract Land use and land cover changes are among the important factors in hydrologic system, erosion and biodiversity in protected area. Detecting the Land use/cover changes makes ecosystem management possible for protective objections. In this study for detecting the land use/cover changes in Hamoun wildlife refuge during past three decades, the satellite data were used. Images from 1987, 2001 and 2009 were used. Image correction was done with RSMe lower 0.54 pixel and land use/cover maps were produced using hybrid classification method. Vegetation map was produced using tasseldcap greenness index and field study, water, salt; and bare land maps were produced using normalize difference water index (NDWI) and PCA processing on satellite images. Merging of each layer land use/cover maps were prepared for each year. Changes were detected by post classification comparison approach. Results have shown that wetland has completely become dried in 2001 and during 1987 to 2001, because drought vegetation dramatically decreased and salt land increased. In 2009 the wetlands were filled with water in some areas and vegetation grew again and increased to 20% of total study area (from 6% in 2001); and the salt lands decreased from 39% in 2001 to 13% in 2009. Keywords: Hamoun Wildlife Refuge, Migratory Bird, Vegetation Cover, Drought, Land Use Changes.