واكنش خصوصيات رشدي و جذب عناصر گياه ريحان (Ocimum basiilicum L.) به كاربرد همزمان كمپوست زباله شهري و سه گونه قارچ تريكودرما (Trichoderma spp.)

Response of growth characteristics and nutrients uptake of basil (Ocimum basiilicum L.) to concomitant use of municipal waste compost and three species of Trichoderma

به‌منظور بررسي اثر كاربرد همزمان كمپوست زباله جامد شهري و گونه‌هاي مفيد قارچ تريكودرما بر خصوصيات سبز شدن گياهچه، رشد و جذب برخي عناصر كم‌مصرف در گياه ريحان (Ocimum basiilicum L.) آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار به‌صورت گلداني اجرا گرديد. تيمارها شامل 3 سطح از كمپوست زباله جامد شهري (15، 30 و 45 تن در هكتار به‌صورت جداگانه و تلفيق شده با 50% كود شيميايي)، كود شيميايي (90 كيلوگرم در هكتار نيتروژن، 50 كيلوگرم در هكتار K2O و 45 كيلوگرم در هكتار P2O5) و شاهد (بدون مصرف كمپوست و كود شيميايي) و سه گونه تريكودرما (T. viridae، T. harzianum و T. hamatum) بود. مقايسات گروهي بيانگر آنست كه گروه كمپوست زباله شهري موجب كاهش معني‌دار درصد ظهور نهايي (02/8%)، متوسط زمان ظهور گياهچه (32/52%) و سرعت ظهور تجمعي گياهچه (67/15%) در مقايسه با كود شيميايي گرديد. در مقابل، گروه كودي مذكور وزن تر اندام هوايي و ريشه (به‌ترتيب 10/13% و 59/33%) و وزن خشك و طول ريشه گياه (به‌ترتيب 30/28% و 24/13%) را نسبت به كود شيميايي افزايش داد. در اين آزمايش كمپوست زباله شهري محتوي مس، روي و آهن بافت گياهي را (به‌ترتيب 85/26%، 14/14% و 09/20%) در مقابل كود شيميايي افزايش داد. همچنين استفاده از كمپوست زباله تلفيق‌شده موجب بهبود 03/9 و 26/12 درصدي محتوي آهن و مس گياه در مقايسه با كاربرد جداگانه آن گرديد. در بين گونه‌هاي تريكودرما، گونه T. harzianum موجب افزايش وزن خشك اندام هوايي و ريشه (به‌ترتيب 05/16% و 27/17%)، ارتفاع گياه و طول ريشه (به‌ترتيب 44/8% و 03/13%) و ميزان مس بافت گياهي (14/31%) در مقابل T. hamatum گرديد. در مجموع در اين آزمايش سطوح 30 و 45 تن در هكتار كمپوست به‌رغم محدوديت سبز شدن، توانستند رشد و كيفيت گياه ريحان را بهبود بخشند.

In order to investigate the effects of municipal waste (MSW) compost and beneficial fungi of Trichoderma on seedling emergence parameters, growth and some micronutrients uptake of basil (Ocimum basiilicum L.), a pot experiment was carried out in a factorial arrangement based on a randomized complete blocks design with 3 replications. The treatments were consisted of three levels of municipal solid waste compost (15, 30, 45 Mg ha-1 alone and plus 50% chemical fertilizer), recommended chemical fertilizer (90 kg ha-1 N, 50 kg ha-1 K2O and 45 kg ha-1 P2O) and a control (no compost or chemical fertilizer application) and three species of Trichoderma (T. viridae, T. harzianum, T. hamatum). The orthogonal contrasts revealed that municipal solid waste compost significantly decreased final seedling emergence percentage (8.02%), mean emergence time (52.32%) and cumulative emergence rate (15.67%) compared to chemical fertilizer. In contrast, this group of fertilizers increased aerial and root fresh weight (13.10 and 33.59%, respectively) and dry weight and length of root (28.30 and 13.24%, respectively) rather than chemical fertilizer. In this experiment, the MSW compost markedly increased plant tissue Cu, Zn and Fe content (26.85, 14.14 and 20.09%, respectively) compared to chemical fertilizer. Also, enriched MSW increased plant Fe and Cu content (9.03 and 12.27%, respectively) compared to non-enriched MSW. Among Trichoderma speceices, T. harzianum was superior in terms of aerial and root dry weight (16.05 and 17.27%, respectively), plant height and root lenght (8.44 and13.03 %, respectively) and plant tissue Cu content (31.14%) compared to T. hamatum. Generally, in this experiment, the 30 and 40 Mg ha-1of compost despite the limitation of seedling emergence, could improve the growth and quality of basil.