بررسي تاثير روشهاي مختلف خشك كردن بر زمان خشك كردن، درصد و اجزاي اسانس ريحان (Ocimum basilicum L.)

The effects of different drying methods on drying time, essential oil content and composition of basil (Ocimum basilicum L.)

خشك كردن يكي از قديمي‌ترين روشهاي نگهداري محصولات كشاورزي پس از برداشت مي‌باشد. ريحان (Ocimum basilicum L.) يكي از گياهان خانواده نعناعيان (Lamiaceae) است كه به‌عنوان گياهي دارويي و ادويه‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. به‌منظور بررسي تاثير روشهاي مختلف خشك كردن بر زمان خشك كردن، درصد و اجزاي اسانس گياه دارويي ريحان آزمايشي به‌صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. شش توان مختلف ميكروويو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دماي مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتي‌گراد و روش طبيعي (سايه و آفتاب) مورد مقايسه قرار گرفتند. در روشهاي مختلف، خشك كردن نمونه‌ها تا زماني‌كه وزن آنها به محتواي رطوبتي 10/0 بر پايه وزن خشك (يا 10% بر پايه وزن تر) رسيد، ادامه داشت. نتايج نشان داد كه كمترين و بيشترين زمان خشك كردن (به‌ترتيب 1/4 دقيقه و 48 ساعت) مربوط به تيمارهاي خشك كردن با توان 900 وات ميكروويو و روش خشك كردن در سايه بود. بالاترين درصد اسانس (3/1%) در روش سايه بدست آمد و كمترين ميزان (3/0%) مربوط به توان‌هاي 450، 600 و 900 وات ميكروويو بود. توان‌هاي مختلف ميكروويو اثر منفي بر اجزاي اصلي اسانس (ژرانيال و متيل كاويكول) گذاشتند ولي در روش سايه اين تركيب‌ها به‌خوبي حفظ شدند. به‌طوركلي با توجه به نتايج اين تحقيق مي‌توان اظهار نمود كه خشك كردن گياه دارويي ريحان با استفاده از روش سايه از اين جهت كه ميزان اسانس و اجزاي اصلي آن را به‌صورت قابل‌ملاحظه‌اي حفظ كرد، براي خشك نمودن اين گياه مطلوب است.

Drying is one of the oldest methods for preservation of agricultural products after harvest. Basil (Ocimum basilicum L.) belongs to Lamiaceae family which is used as a medicinal and spice species. This experiment was carried out to determine the effect of different drying methods on drying time, essential oil content and composition of Basil. The experiment was conducted in a randomized complete blocks design with three replications and treatments were included two temperature levels (50 and 70 °C), six microwave powers (100, 180, 300, 450, 600 and 900 w), and two drying methods (sun and shade drying). The drying process was continued until the mass of the sample was reduced to a moisture content of about 0.10 on a dry basis or 10 % on a wet basis. Results indicated minimum and maximum drying times (4.1 minutes and 48 hours) were obtained at 900 w microwave powers and shade drying, respectively. Maximum and minimum essential oil content (1.3 and 0.3 %) were obtained by shade drying and in 450, 600 and 900 w, respectively. Microwave powers had negative effect on the main compositions of essential oil (geranial and methyl chavicol) but shade drying preserved them. According to the results, shade drying was identified as a suitable method for Basil, because essential oil content and composition were considerably maintained.