تاثير ‌كم‌آبياري بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بهره‌وري آب رقم T.215 سويا

Effect of Deficit Irrigation on Yield, Yield components and Water Productivity of Soybean T.215 Cultivar

به منظور بررسي اثرات كم‌آبياري بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بهره‌وري آب رقم T.215 سويا، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه گيلان در سال 1388 اجرا گرديد. تيمار آبياري شامل چهار سطح بود كه در پتانسيل‌هاي رطوبتي 35-30 (I1)، 55-50 (I2) و 75-70 (I3) سانتي‌بار خاك (سطوح پتانسيل رطوبتي با استفاده از تانسيومتر مشخص شد) آبياري انجام شد و يك سطح بدون آبياري (I4) بود. صفت‌هاي مورد بررسي شامل عملكرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعي، فاصله اولين غلاف از سطح زمين، تعداد گره ساقه، طول غلاف و درصد روغن و پروتيين دانه بود. همچنين در اين آزمايش شاخص‌هاي مختلف بهره‌وري آب مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه با كاهش مقدار آب مصرفي از عملكرد دانه به طور معني‌داري كاسته شد (تنش كمبود آب با كاهش اجزاي عملكرد، عملكرد سويا را كاهش داد). بيشترين عملكرد دانه در تيمار I1 و كمترين آن در تيمار I4 به دست آمد، همچنين اين دو تيمار به ترتيب بيشترين و كمترين بهره‌وري آب را نيز نشان دادند. بنابراين با توجه به نتايج اين آزمايش، آبياري بر اساس پتانسيل رطوبتي 35-30 سانتي‌بار خاك بهترين رژيم آبياري از لحاظ عملكرد و بهره‌وري آب تشخيص داده شد. همچنين تجزيه همبستگي صفت‌هاي اندازه‌گيري شده نشان داد كه صفت تعداد غلاف در بوته داراي بيشترين ضريب همبستگي مثبت و معني‌دار (**985/0=r) با عملكرد دانه بود. نتايج رگرسيون گام به گام نيز نشان داد كه اين صفت (تعداد غلاف در بوته) مهمترين جز در تعيين عملكرد دانه بوده و بيشترين درصد تغييرات عملكرد را توجيه كرد.

In order to evaluation the effects of irrigation levels on yield, yield components and water productivity of soybean T.215 cultivar, an experiment was conducted based on Randomized Complete Block Design with three replications at Agricultural Research Farm, Faculty of Agriculture, University of Guilan in 2009. The treatments were included four irrigation levels based on potential moisture 30-35 (I1), 50-55 (I2), 70-75 (I3) Centibar soil using Tensiometer and without irrigation (I4). The studied traits were included plant height, No. of nodes in main stem, No .of branches per plant, height of first pods from ground level, pod length, No.of pods per plant, No .of seeds in per pod, 1000 seed weight, seed yield and oil and protein content. Water productivity indices were also calculated. The results showed that deficit irrigation significantly reduced seed yield (Water deficit stress by reducing yield components decreased yield of soybean). The highest and the lowest value of the seed yield obtained by I1 and I4, respectively and also these two of treatments showed the highest and the lowest water productivity, respectively. So, according to the results of the present experiment, irrigation based on I1 treatment was recognized the best treatment in view of seed yield and water productivity. The results of correlation analysis showed high correlation between seed yield and No .of pods per plant (r=0.985**). The results of stepwise regression also showed that No .of pods per plant was the most important yield component and covered the most of total yield variance.