بررسي اثر تيمارهاي مختلف روي جوانه‌زني و شكستن خواب بذرهاي زبان‌گنجشك ( Fraxinus rotundifolia) و آيلان.( Ailanthus altissima)

Effect of different treatments on seeds dormancy breaking and germination of Fraxinus rotundifolia and Ailanthus altissima

تحقيق حاضر در جنگلكاري تهليجان شهركرد در شرايط اقليمي پاييز و زمستان يك سال منطقه انجام‎شد. بذرهاي دو گونه زبان‎گنجشك و آيلان از پايه‎هاي مادري با باردهي مطلوب جمع‌آوري شدند و تحت آزمايش تترازوليوم كلرايد و لايه‌پردازي سرد (طي سه هفته، پنج هفته، شش هفته) قرار گرفتند. به‎منظور بررسي اثر تيمارهاي مختلف روي قوه ناميه و شكستن خواب بذور در مرحله اول هر كدام از اين تيمارها به علاوه تيمار كنترل طي 4 تكرار 50 بذري در شرايط آزمايشگاه كشت شدند، سپس درصد و سرعت جوانه‌زني اندازه‌گيري شد. در مرحله بعد بذرهاي اين دو گونه طي 5 تيمار (1- سطح خاك 2- دفن سطحي 3- پوشش پلاستيك 4- توري 5- شيشه ) با 16 تكرار در دو موقعيت درون و بيرون جوي آب پاي درختان در محيط جنگلكاري قرار گرفتند و پس از زمستان‌گذراني تيمارها جمع‌آوري شد. درصد و سرعت جوانه‎زني آنها بررسي و با نتايج مرحله اول مقايسه شد. درصد جوانه‌زني طي شش هفته لايه‌پردازي براي گونه زبان‌گنجشك و آيلان به‎ترتيب 93/59 و 14/15 درصد بود. درصد و سرعت جوانه‌زني بذرها در داخل و بيرون جوي تفاوت معني‌داري نشان ندادند. بالاترين درصد جوانه‌زني پس از زمستان‌گذراني براي گونه زبان‌گنجشك (35/53 درصد) در تيمار دفن سطحي و براي گونه آيلان (05/34 درصد) در تيمار شيشه مشاهده شد. تيمار دفن سطحي باعث شكسته شدن خواب بذرهاي زبان‌گنجشك و افزايش سرعت جوانه‌زني آن گرديد (05/0 p < ). تيمار سطح خاك كه بذرها در حالت طبيعي تحت اين تيمار قرار دارند باعث شكسته شدن خواب بذرها نشد.

This study was conducted in Tahlijan plantation near Shahrekord in autumn and winter climatic conditions in a given year. Seeds of two species, Ash (Fraxinus rotundifolia (and tree of heaven (Ailanthus altissima) were collected from selected trees and examined by Tetrazolium chloride and dormancy breaking tests (cold stratification for 3, 5 and 6 weeks). In order to investigate effect of different treatments on dormancy breaking and germination in the first step, each treatment as well as control were cultured in vitro in 4 replicates of 50 seeds, then the germination percentage and speed was measured. In the next step the effect of wintering on seeds germination was examined under 5 treatments; 1) scattering the seed on the soil surface 2) shallow burial, 3) plastic cover, 4) wire mesh-cage and 5) crystal jars by 16 replications inside and outside of water gutter in forest plantation. Following winter period these treatments were collected and the seeds viability was evaluated and compared with the first stage results. Germination percentage under 6 week’s stratification for ash and tree of heaven were 59.93 and 15.14, respectively. Seed germination percentage and speed- inside and outside of the water gutter- did not show any significant differences. The highest germination percentage was observed in shallow burial for Ash (53.35%) followed by crystal jars for tree of heaven (34.05%). Shallow burial treatment caused break seed dormancy break of Ash and an increase in speed of germination (p < 0.05). Seed dormancy break did not occur in soil surface treatment in which seeds were treated naturally.