بررسي طنز در دوبيتي هاي روستايي خراسان

The Study of Satire in Rural Couplets of Khorasan

چكيده ترانه هاي روستايي يا دوبيتي‌هاي محلي در زمره‌ي ادبيات عاميانه يا فرهنگ توده به شمار مي‌روند كه به شكل شفاهي در مناطق مختلف هر كشوري، از نسلي به نسل ديگر منتقل مي‌شوند. يكي از اين مناطق دوبيتي خيز در ايران، خطه‌ي خراسان است كه سرشار از ترانه‌هاي روستايي با هويت اصيل و فرهنگي است. اين ترانه ها داراي ويژگي‌هاي مختلف سبك شناسي هستند. يكي از اين ويژگي‌ها، حضور طنز ساده و بي پيرايه‌ايي است كه خاستگاه آن گفتمان فرهنگي روستا و روستاييان است كه همين خصوصيت توانسته هويت فرهنگي و اجتماعي هر روستايي را در كنار ديگر خصوصيات بسازد. براين اساس، نگارنده سعي كرده تا از طريق بررسي دوبيتي‌هاي محلي خراسان و با توجه به بافت فرهنگي و ادبي دوبيتي‌ها عوامل طنز‌ساز را در آن ها بيابد و به تقسيم بندي بپردازد. حاصل اين بررسي كشف انواع روش‌هاي طنزسازي است كه ناخود‌آگاه جمعي روستانشينان در طول زمان‌هاي دور و دراز آن را ساخته و پرداخته است كه عبارتند از: طنز موقعيت، اغراق، عدم ارتباط منطقي مصراع‌ها، تشبيهات دور از ذهن و...

Abstract Rural songs or local couplets are among the vulgar literary or common culture which transmitted orally between generations in different places of each country. One of these regions in Iran with high richness in couplets is khorasan territory which is enormous in rural songs with original and cultural identity. This song includes different features of methodology. One of these features is the presence of simple and naive satire which its origin is cultural discourse of the village and villagers and this same feature could be able to provide the social and cultural identity of each village beside the other features. On this base, the writer of this article has tried to find the satirized factors and divide them through inspecting of the local couplets of khorasan with regarding the cultural and literary texture of these couplets. The result of this study is to discover the different kinds of satirized methods which the villagersʹ cumulative unconscious mind made and polished them during long and past years such as; situational satire, exaggeration, lack of rational relations of verses, out of mind similes and so on. Key words: vulgar literary, local couplets, rural songs of khorasan, satire