بررسي تطبيقي و مقابله دو تصحيح از ديوان ولي دشت بياضي

Comparative study and contrasting of two edits Of Wali Dashtbayaziʹʹs Divan

چكيده مولانا محمد ولي دشت بياضي از شاعران مشهور قرن دهم و اهل خراسان (جنوبي) است كه در تذكرهها از او به شيرينسخني و استادي در سرايش شعر ياد شده است. در سال 1389 و 1390 دو چاپ از ديوان شاعر به دست داده شد. چاپ 1389 اين كتاب، به تصحيح دكتر مرتضي چرمگي عمراني، نسبت به چاپ 1390 برتريهاي بسيار دارد كه برخي از آنها عبارتاند از: در اختيار داشتن نسخههاي بسيار بيشتر، نسخه اساس بسيار معتبر و همعصر شاعر، اشتمال بر تعداد بيشتري از اشعار، دقت فراوان در ضبط صورت صحيح لغات و ابيات و خوانشهاي صحيح از لغات مبهم. در مقابل، تصحيح محمدي تقريباً از همه اين ويژگيها عاريست. در اين مقاله برآنيم كه با بررسي مقابلهاي اين دو چاپ و قرايتهاي مختلف دو مصحح، نكات قوت چاپ ارجح را روشن كنيم تا پژوهشگران در انتخاب متن پژوهشي منقحتر، آگاهانه عمل كنند. نگارنده در اين بررسيِ مقابلهاي به شيوه انتقادي عمل كرده و تنها به ضبط موجود در نسخ اكتفا نموده است و در ابتدا با كنار هم قرار دادن دو متن چاپي، تعداد اشعار، تعليقات و صورت ظاهري آنها را با هم مقايسه نموده و سپس با كنار هم قرار دادن اشعار مشترك در هر دو تصحيح، ايرادات عروضي و ضبطهاي نادرست را نشان داده است. واژگان كليدي: نسخه خطي، بررسي تطبيقي، تصحيح انتقادي.

Abstract Maulana Mohammad Wali Dashtbayazi is one of the famous poets of tenth century from Khorasan (southern Khorasan) who was called by biographers as a sweet spoken man and master of chant lyrics. Wailʹs Divan published twice by two different editors in the years of 2011 and 2012: First one by Dr. Morteza Charmagi Omrani which published in 2011 has much superiority than the second one which published in 2012. Some of them are; having much more manuscripts copies, the Based prestigious and valuable manuscript of the contemporary poet, inclusion of lots of poems, very careful choosing and collecting of the correct form of words and exact reciting of vague vocabularies. But in contrast the Mohammadiʹs adjustment has been devoid of these characteristics. In this article we try with contrastive study of this two published version and different reciting of these authors to clarify the nuance points of the preferred edit in order to create to the researchers the intentional methods of choosing the true version of published edit. Author in this comparative article follows the critical method and only content oneself with available copies of the manuscript files and firstly compared together the numbers of poems, properties and formal apparent forms of them with expositing the two edited texts and then with juxtaposition of this common and jointly edited poems the schematic faults and incorrect records has been presented. Keywords: The edited manuscript, Comparative study, critical adjustment.