درون مايه ي حكايت هاي تذكره الاوليا

Internal Ideas of Tazkirat-ul Awliya Anecdotes

عطار يكي از بزرگ‌ترين عارفانه نويسان زبان و ادب فارسي است كه توجه ويژه اي به حكايت در مثنوي هايش و هم‌چنين در كتاب ارزش‌مند تذكره الاوليا دارد. در اين مقاله تلاش شده تا درون‌مايه‌ي حكايت هاي تذكره الاوليا به عنوان يكي از عناصر داستاني مورد بررسي قرار گيرد. ‌درون‌مايه‌ و محتواي‌ اصلي‌ حكايات‌ عارفانه "نگرشِ‌ خاص‌ عرفاني" است كه‌ در يك‌ جمله "يك‌سو نگريستن‌ و يك‌سان‌ زيستن" است‌. اين‌ نگرشِ‌ خاص، رفتاري‌ نامعمول‌ را به وجود مي‌آورد كه‌ نمودِ‌ آن‌ در حكايات، "آشنايي‌زدايي" و "عادت‌ستيزي" است. مخالفت و مبارزه با نفس و تربيت آن نيز چنان بر فضاي حكايت‌هاي عطار سايه افكنده كه بايد آن را در كنار نگرش خاص عرفاني، مهم‌ترين درون‌مايه‌ي جنبي حكايت‌هاي وي ناميد كه با عنوان نگرش زاهدانه به آن پرداخته‌ام. عطار هم‌چنين از درون‌مايه‌هاي جنبي ديگري مانند محبت و شفقت بر مردم، خود را هيچ پنداشتن، مراقبه و عبرت‌پذيري از وقايع عادي و نيز نقل كرامات بهره گرفته است.

Attar is one of the most dignified mystic writers of Persian language and literature who pays an especial attention to anecdotes in his poems and in his book Tazkirat-ul Awliya. This article tries to investigate the internal ideas of Tazkirat-ul Awliya as one of the storied elements. The internal idea and the main content of mystical anecdotes is an especial mystical view which can be summarized in “unilateral view and uniform living.” This especial view brings forth an unusual behavior whose manifestation is in the anecdotes of “Ashenai Zodai” and “Adat Setizi.” The adumbration of antagonism and battle with self and schooling it is so vast in Attar’s anecdotes that must be accounted as the most important internal idea of his anecdotes along with his especial view. This has been described as an ascetic view. Also, Attar has made use of other internal ideas as, kindness to people, believing self as nobody, watchfulness and being warned of usual happenings, and quoting the munificence. Key Words: Attar, Tazkirat-ul Awliya, anecdote, internal idea.