شناسايي انگيزه هاي معاملات با اشخاص وابسته

Identifying Motives of Related Party Transactions

در اين مقاله، انگيزه‌هاي معاملات با اشخاص وابسته با استفاده از مدل مسكاريلو (2010) مورد بررسي قرار مي‌گيرد. براي تشريح دلايل انجام معاملات با اشخاص وابسته دو تيوري متضاد (تيوري تضاد منافع در مقابل فرضيه معاملات كارا) وجود دارد. تاكنون شواهد تجربي براي ارايه تصويري روشن از انگيزه معاملات با اشخاص وابسته در ايران ارايه نشده است. در صورت وجود رفتار فرصت طلبانه در معاملات، انتظار مي‌رود كه ميزان معاملات با اشخاص وابسته با متغيرهاي بازار شامل سطح تمركز مالكيت و نسبت ارزش بازار واحد تجاري به ارزش دفتري خالص دارايي‌ها و متغيرهاي راهبري شركتي شامل اندازه هيات مديره، نسبت مديران غيرموظف، يكي بودن مديرعامل و رييس هيات‌مديره و اهرم مالي مشاهده شود. نمونه شامل شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سالهاي 1385 تا 1389 مي‌باشد. آزمون فرضيه‌ها نشان مي‌دهد بين ميزان معاملات با اشخاص وابسته و متغيرهاي سطح تمركز مالكيت، نسبت مديران غيرموظف و اهرم مالي رابطه معنادار مورد انتظار وجود دارد. يافته‌هاي ما نشان مي‌دهد فرضيه وجود رفتار فرصت طلبانه در معاملات با اشخاص وابسته رد نمي‌شود و نشانه‌هايي از فرصت طلبانه بودن اين معاملات در محيط كسب و كار ايران قابل مشاهده است.

This article investigates motives of Related Party Transactions using the Moscariello model. There are two contrasting theories, conflict of interests vs. efficient transactions hypothesis, describing the reasons behind RPTs. Up to now, there are no empirical evidence to show a definite picture of motives for related party transactions. If there is an opportunistic behavior, there should be special relations between the extent of RPTs and market variables including ownership concentration level, market value to book value ratio, and corporate governance variables including board size, percentage of nonexecutive board members, Duality, and leverage. The sample is a number of firms listed in Tehran Stock Exchange over the years of 2006 to 2010. Test of hypothesis shows that there are meaningful expected relations between the extent of RPT and ownership concentration level, percentage of nonexecutive board members, and leverage. The findings approve the hypothesis that an opportunistic behavior exists in related party transactions in Iranian business environment.