تحليل فضا- مكاني عملكرد ايستگاه هاي آتش نشاني بر پايه ي مديريت بحران با استفاده از روش تلفيقي MCDMو تحليل شبكه مطالعه ي موردي: منطقه ي 6 تهران

Spatial analysis of fire stations based on crisis management by the combination of MCDM and Network analysis Case study: Tehran, district 6

از ميان كاربري ها و خدمات موجود در شهر، استقرار بهينه ي فضا - مكاني ايستگاه هاي آتش نشاني به دليل اهميت و توجه روز افزون به ارايه ي خدمات ايمني و تمهيدات پيش گيري و مقابله با حوادث آتش سوزي و مديريت بحران در شهرها از اهميت قابل توجهي برخوردار است. بي شك خدمات رساني به موقع ايستگاه هاي آتش نشاني بيش از هر چيز مستلزم استقرار آنها در مكان هاي مناسب بوده، تا بتوانند در اسرع وقت و بدون مواجهه با موانع و محدوديت-هاي محيط شهري از يك سو، و نيز با ايجاد كمترين آثار منفي بر زندگي ساكنان شهر از سوي ديگر، به محل حادثه برسند. تهران بزرگ با جمعيت بيش از هشت ميليون نفر به عنوان بزرگ ترين شهر كشور، به علت گسترش موازي و نيز افزايش جمعيت، زمينه هاي ايجاد حريق را در سطح شهر افزايش داده است. اين مقاله با روش توصيفي- تحليلي و نيز بهره گيري از روش هاي تلفيقي تحليل شبكه وMCDM در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS، توزيع فضايي- مكاني استقرار و شعاع عملكرد ايستگاه هاي آتش نشاني موجود در منطقه ي 6 شهر تهران مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان مي دهد پراكنش فضايي ايستگاه هاي آتش نشاني براي مديريت بهينه ي بحران در وضعيت موجود از الگوي مناسبي برخوردار نبوده و ايستگاه هاي موجود در مدت زمان استاندارد 3 دقيقه نمي توانند كل منطقه را تحت پوشش خدماتي قرار دهند. بنابراين با به كار گيري روش هاي تحليلي MCDM و نيز استفاده از مدل تحليل سلسله مراتبي AHP و تلفيق آن با قابليت هاي GIS، براي مناطق خارج از شعاع عملكردي ايستگاه هاي موجود، 2 ايستگاه جديد مشخص و پيشنهاد گرديده است تا كل فضاي مطالعات موردي، براساس استاندارد زماني خودروهاي آتش نشاني به محل حريق، تحت پوشش ايستگاه هاي آتش-نشاني قرار گيرد.

Optimization of locating fire stations is one of the most important considerations for public sector and its services. The importance of this issue is increased significantly not only because of the social attention to emergency and safety services but also regarding to new preventive measures for fire disasters and emergency management in the cities. Providing effective and on-time services depends on efficient and suitable locating of fire stations. It helps fire stations provide fast services without encountering obstacles and constraints of urban environment. Moreover, this optimization minimizes the negative effects on residential lifestyle. The metropolis of Tehran with a population of more than eight million is the largest city in Iran. Due to the parallel development of the urban environment of the city and its population, the likelihood of fire incidents has been increased. This study is aimed to investigate the spatial distribution of fire stations and their operational distance (radius) for fire stations in the region sixth of Tehran. This study used descriptive-analytical method with the aid of collaboration of network analysis and multi criteria decision making (MCDM) techniques integrated in geographical information system (GIS). Research results have shown that the pattern of spatial distribution of fire stations in area of study was not appropriate. Current stations are failed to cover their whole service area in the standard time (3 minutes). Thus, two new stations have been proposed by using analytical methods (MCDM) collaborated with hierarchical model (AHP) and integrating it with the capabilities of GIS. These two stations are added to cover urban areas which are out of current coverage plan of existing stations. It helps fire vehicle and emergency teams reach the incident area within standard time.