پياده سازي الگوريتم هاي سلسله مراتبي/ فازي جهت تعيين آسيب پذيري چند عامله ي هسته ي مركزي شهرها مطالعه ي موردي: منطقه ي 6 تهران

Implementation of hierarchical/fuzzy algorithm to determine multi-agent vulnerability of central core of cities Case study: Tehran, district 6

توسعه ي شتابان شهرها و ازدياد روز افزون جمعيت شهري در دهه هاي اخير، برنامه ريزي، مديريت و كنترل شهرها را بيش از پيش با مشكل مواجه كرده است. اين مشكل در زمان وقوع بحران هاي طبيعي و به ويژه زماني كه با ناهنجاري هاي اجتماعي همراه مي شوند، بسيار پيچيده تر مي گردد. تعيين ميزان آسيب پذيري بافت هاي شهري با در نظر داشتن عوامل موثر بر آسيب پذيري، يكي از الزاماتي است كه بايد پيش از وقوع حوادث و به-منظور آمادگي هرچه بيشتر براي مديريت كارآمد بحران در شهرها، صورت پذيرد. سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) از قدرتمندترين ابزارهايي است كه در صورت كفايت اطلاعات ورودي، مي تواند با توانايي هاي تحليلي منحصر به فردش، به بهترين شكل ممكن ما را در تعيين پتانسيل آسيب پذيري محدوده هاي شهري ياري رساند. در اين پژوهش، ابتدا با بهره گيري از (GIS)، نقشه ي ميزان آسيب پذيري در منطقه ي 6 شهرداري تهران با توجه به معيارهاي كالبدي، اجتماعي- اقتصادي و امنيتي تهيه شده است. براي تهيه ي اين نقشه تعداد 38 شاخص ملاك قرار گرفته و در نهايت با روي هم گذاري لايه هاي اطلاعاتي مربوط به اين شاخص ها، ميزان آسيب پذيري منطقه در 5 طبقه (از كمترين آسيب پذيري تا مناطق كاملاً مسيله دار) مشخص گرديد، سپس مناطقي كه داراي قابليت استقرار مراكز امداد و نجات در منطقه و اطراف آن هستند تعيين شدند. در نهايت با استفاده از تحليل شبكه كوتاه ترين مسيرهاي دسترسي به محل حادثه مشخص گرديدند. براساس نتايج به دست آمده بيشترين ميزان آسيب پذيري منطقه در بخش مركز و جنوب شرقي منطقه است. بيش از 60 درصد ساختمان‌هاي اين محدوده بسيار آسيب پذير بوده و بخش عمده‌اي از آن ها جزو بافت هاي مسيله دار هستند؛ همچنين كمترين ميزان آسيب پذيري مربوط به بخش‌هاي شمال منطقه است كه عمده ي آن داراي پتانسيل آسيب پذيري نسبتاً پايين است.

In recent decades, accelerated development of cities and increasing urban population, have caused more and more problems in planning, management, and control of the cities. This problems will be more complex when are concurrent with natural crises and spatially when associated with social crises. Determining the vulnerability of urban areas, and consideration of the factors influencing the vulnerability, are the requirements that should be done before happening of a crisis in order to prepare for more efficient crisis management in the cities. Geographic Information System as one of the most powerful analytical instruments can help us in the best way with its unique analytical capabilities to determine potential vulnerability of the urban areas. In this study, firstly vulnerability map of the region 6 in Tehran city under the physical, socio- economic and security criteria is prepared in GIS environment. In preparation of the map we focused on 38 indicators and then vulnerability of the region was determined and classified in 5 classes from less vulnerable to quiet troubled areas via overlapping the layers of information relevant to these indicators. Then, the areas that have the ability to be deployed as the rescue centers in the region and its surroundings were identified. Finally, the shortest routes to the crisis locations are found by using the network analysis in GIS. The result shows that most vulnerable parts of the region are located in the center and south-eastern of the region. Vulnerability of more than 60 percent of buildings in this area is very high and most of the area is amongst the most problematic parts. Furthermore, northern parts of the region are the least vulnerable and have the relative low vulnerability potential in its most parts.