پژوهشي در حركت توسطيه و قطعيه

An Inquiry into the Mediating Movement and Cutting Movement

تبيين ماهيت حركت توسطيه و قطعيه و نيز تحقق خارجي آنها، از مسايل مهم در مباحث فلسفي حركت قلمداد مي‏گردد. ابن‏سينا براي اولين بار اين مسيله را با صراحت مورد توجه قرار داده و معتقد است: آنچه در خارج وجود دارد، همان حركت توسطيه است و حركت قطعيه فقط در ذهن وجود دارد. ديدگاه ايشان توسط فخررازي، ميرداماد، ملّاصدرا، و فلاسفه بعدي مورد نقد قرار گرفت و برخي درصدد توجيه اين ديدگاه برآمدند. ملّاصدرا معتقد است: حركت قطعيه در خارج وجود دارد. البته كلمات ايشان در وجود خارجي حركت توسطيه مضطرب است. اين نوشتار با هدف تبيين پاسخ دقيق اين مسيله با روش توصيفي ـ تحليلي، به تاييد انكار وجود خارجي حركت توسطيه رهنمون شده و به نقد ديدگاه طرفدار وجود خارجي آن مي‏پردازد.

Explaining the nature of mediating movement and cutting movement and their external realization are regarded among the important issues in the philosophical discussions of the movement. Avicenna was the first to investigate explicitly. He believes that what exists outside is mediating movement, while cutting movement exists only in mind. Fakhr Razi, Mir Damad, Mulla Sadra and some of the philosophers who followed them criticized Avicennaʹs view whereas some others tried to justify it. Mulla Sadra believes that the cutting movement exists outside. Of course, his words about the external existence of mediating movement seem to be uncertain. Using a descriptive-analytical method and seeking to offer a precise answer of this question, the present paper supports the idea of negating the external existence of mediating movement and criticizes the view the proponents of its external existence