تاثير اهداي خون بر برخي شاخص‌هاي خوني و عملكرد ورزشي در زنان فعال و غيرفعال از نظر بدني

Effect of blood donation on the some of hematologic parameters and exercise performance in physically active and non-active female donors

زمينه و هدف: اهداي خون سبب ايجاد تغييراتي در شرايط فيزيولوژي و جسماني مي‌شود. اين تحقيق با هدف ارزيابي تاثير اهداي خون بر عملكرد ورزشي و شاخص‌هاي خوني زنان فعال و غيرفعال از نظر بدني انجام شد. روش تحقيق: در اين مطالعه تجربي، 14 زن فعال با بيش از شش ماه تمرين بدني و 16 زن غيرفعال در دامنه سنّي 20 تا 30 سال، به طور داوطلبانه شركت كردند. 24 ساعت قبل، 2 روز و 4 هفته بعد از اهداي خون، سطح هموگلوبين، هماتوكريت، آهن سرم و شاخص‌هاي عملكرد ورزشي (حداكثر اكسيژن مصرفي و توان بي‌هوازي) اندازه‏گيري شد. داده‌ها با استفاده از نرم‏افزار SPSS ويرايش 16 در سطح معني‌داري 05/0P < تجزيه و تحليل شدند. يافته‏ها: هماتوكريت و هموگلوبين سرم، در هر دو گروه، 2 روز بعد نسبت به روز قبل و 4 هفته بعد نسبت به روز قبل از اهدا خون كاهشي معني‌دار (001/0P < ) و 4 هفته بعد نسبت به 2 روز بعد از اهداي خون افزايشي معني‌دار (001/0P < ) داشت. ميزان حداكثر اكسيژن مصرفي، فقط در زنان غيرفعال، 4 هفته بعد در مقايسه با روز قبل و 2 روز بعد از اهداي خون افزايش معني‏داري داشت (001/0P < براي هر دو). اوج توان بي‌هوازي فقط در زنان فعال، 4 هفته بعد نسبت به روز قبل از اهداي خون (03/0P=) به صورت معني‏داري افزايش يافت. نتيجه‏گيري: هرچند عوامل جبراني براي هماتوكريت و هموگلوبين در اهداكنندگان فعال و غيرفعال مشابه مي‌باشد، اما در مورد حداكثر اكسيژن مصرفي و اوج توان بي‌هوازي متفاوت است و مستقل از سطح هموگلوبين و هماتوكريت خون، پاسخ مي‌دهد.

Background and Aim: Blood donation causes changes in physical and physiological characteristics. The purpose of this study was to investigate the effects of blood donation on the exercise performance and some of hematologic parameters in physically active and non-active women. Materials and Methods: In this experimental study, 14 active women with history of physical exercises more than 6 months and 16 non-active women, ranging form 20 to 30 years old, were participated voluntarily. Hemoglobin, hematocrit, serum iron and exercise performance parameters (including maximal oxygen uptake and anaerobic power) were measured 24 hours before, 2 days and 4 weeks after blood donation. Data were analyzed by means of SPSS (version 16) at the significant level of P < 0.05. Results: Serum hematocrit and hemoglobin in both groups were significantly decreased 2 days and 4 weeks after blood donation (P < 0.001 vs the day before donation) and were significantly increased 4 weeks comparing 2 days after blood donation (P < 0.001). Maximal oxygen uptake was increased significantly only in non-active women, 4 weeks after donation comparing with 2 day after and the day before donation (P < 0.001 for both). Peak anaerobic power was increased significantly only in active women, 4 weeks after compared to the day before donation (P=0.03). Conclusion: Although compensation mechanisms for hematocrit and hemoglobin are similar in both active and non-active donors, they are different for maximal oxygen uptake and anaerobic peak power and may response independent of hematocrit and hemoglobin levels.