تحليل چالش كيفيت آموزش عالي در برنامه پنجم توسعه

An Analysis of Quality Challenges of Higher Education Case: The Fifth Development Plan

روندهاي اخير در كشور نشان مي‌دهد نظام آموزش عالي با چالش هاي جدي مربوط به كيفيت مواجه است. طراحي و اجراي برنامه هاي مناسب براي رفع اين چالش‌ها به عهده دولت و غالباً از طريق خط مشي هاي عمومي است. فصل دوم برنامه پنجم توسعه كشور در بردارنده خط مشي هاي آموزش عالي است. برنامه هايي كه بر اساس مباني علمي مي‌بايد مبتني بر درك صحيح از روابط و حلقه هاي علّي باشد. پويايي سيستم‌ها روشي است كه با در نظر گرفتن اين روابط به تحليل خط مشي‌ها كمك مي‌كند. در ايران به دلايلي نظير نبود منابع اطلاعاتي يكپارچه مورد نياز و دشواري سنجش روابط كيفي چنين تحليل هايي در برنامه پنجم انجام نشده است. مقاله حاضر به دنبال تحليل چالش كيفيت آموزش عالي در برنامه پنجم با بهره گيري از رويكرد پويايي سيستم‌ها است تا به بهبود فرايند سياست گذاري عمومي و اجراي آن كمك نمايد. بدين منظور متغيرهاي اصلي مرتبط با كيفيت در برنامه با بهره گيري از نظر خبرگان شناسايي شده و مبناي مدل سازي و شناخت حلقه هاي علي قرار گرفته است. نتايج تحليل‌ها بيانگر فقدان توجه كافي به تاخير زماني در برخي از برنامه‌ها است كه منجر به عدم اثربخشي بسياري از برنامه‌ها به خصوص ارتباط صنعت و دانشگاه، اشتغال فارغ التحصيلان و مهارت هاي كسب و كار، خواهد شد. رفتار نوساني متغيرهاي كيفي، نتيجه مورد انتظار اين عدم توجه است و بايد براي رفع اين مشكل تمهيداتي انديشيده شود. برخي از اين تمهيدات به عنوان پيشنهادهاي تحقيق بيان شده است.

Recent trends in the country show that the higher education system faces serious challenges related to quality. The government often through public policies is in charge of planning and implementation of suitable plans to remove these challenges. The Second Chapter of the Fifth Development Plan deals with higher education policies. On the basis of scientific principles, these plans should be based on proper understanding of causal relations and links. System Dynamics is a useful method which facilitates the analysis of policies based on these relations. Due to certain reasons such as lack of integrated information sources and difficulty of measuring qualitative relations, such analyses have not been conducted with regard to the Fifth Development Plan. The present article is an attempt to analyze the challenge of quality of higher education in the Fifth Development Plan through system dynamics approach in order to assist the improvement of the processes of public policymaking and their implementation. Hence, the main variables related to the quality have been identified by relying on the experts views and are used as a basis for modeling and identification of causal links. The findings of the analyses show that there is lack of attention to time delays in some plans which has caused ineffectiveness of most of the plans, particularly with regard to the relationship between industry and university, employment of graduates and business skills. The fluctuating behavior of qualitative variables is one of the expected reasons of this inattention and hence some measures should be taken to solve this problem. Some of these measures have been proposed as suggestions of this study.