مطالعه ژنتيكي عملكرد و برخي صفات زراعي در گندم نان با استفاده از باي‌پلات داده‌هاي داي‌آلل

Genetic Study of Yield and some Agronomic Traits in Bread Wheat Using Biplot of Diallel Data

به منظور مطالعه ژنتيكي عملكرد و برخي صفات زراعي در گندم نان از باي‌پلات داده‌هاي داي‌آلل استفاده شد. والدين شامل ارقام گاسكوژن، قدس، گاسپارد، پيشتاز، البرز، طوس و سرداري و دورگ‌هاي اصلي حاصل از تلاقي آن‌ها طي دو سال زراعي (88 – 1387 و 89 – 1388) با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج ارزيابي شدند. تجزيه واريانس تنوع معني‌داري را بين ژنوتيپ‌ها براي تمامي صفات مورد بررسي نشان داد. براي ارزيابي پتانسيل ارقام از روش گرافيكي GGE bi-plot استفاده شد. صفات مورد بررسي شامل عملكرد دانه در كرت، وزن سنبله، وزن صد دانه، تعداد پنجه بارور، طول سنبله، طول ريشك، طول پدانكل و ارتفاع بوته بودند. تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي براي تمامي صفات در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. براي عملكرد دانه رقم گاسكوژن بهترين تركيب‌شونده عمومي بود، هيبريدهاي گاسكوژن × گاسپارد و قدس × پيشتاز داراي بالاترين تركيب‌پذيري‌ خصوصي بودند. اين نتايج با روش گرافيكي باي‌پلات نيز تاييد شد. در مجموع رقم گاسپارد و سرداري بهترين تسترها براي عملكرد دانه تشخيص داده شدند.

To study the genetics of yield and some agronomic traits in bread wheat, the bi-plot of diallel data was used. Parents (Gascogne, Ghods, Gaspard, Pishtaz, Alborz, Toos and Sardari) and their crosses (without reciprocal crosses) were investigated for two cropping seasons (2009- 2010 and 2010- 2011) using a randomized complete block design with three replications in research field of Islamic Azad University, Karaj Branch. Average over years was used for analysis. Analysis of variances indicated significant differences among genotypes for all traits. For evaluation of cultivars genetic potential, the GGE bi-plot graphical method was used. The measured traits were grain yield per plot, spike weight, 1000 kernel weight, fertile tiller number, spike length, awn length, peduncle length and plant height. General and specific combining ability for all traits were significant. Gascogne was the best general combiner and the Gascogne × Gaspard and Ghods × Pishtaz had the highest SCA. These results were confirmed by the biplot analysis. Alvand cultivar was the best tester for 1000 kernel weight. Gaspard and Sardari cultivars were the best testers for grain yield.