اثرات هيدروژل استاكوزرب و دور آبياري بر برخي خصوصيات خاك و رشد نهال تاغ

Effects of stockosorb hydrogel and irrigation intervals on some soil physical properties and growth of haloxylon seedling

از جمله اقداماتي كه در مناطق خشك و نيمه‌خشك مي‌توان به‌وسيله آن به حفظ و ذخيره رطوبت در خاك كمك كرد، بهره‌گيري از اصلاح‌كننده‌هاي خاك مي‌باشد. يكي از راه‌كار‌هاي افزايش بازده آبياري در اين مناطق استفاده از هيدروژل‌ها است. پليمرهاي سوپرجاذب گروهي از اصلاح‌كننده‌ها مي‌باشند كه مي‌توانند آب به‌دست آمده از آبياري يا بارندگي را جذب كرده و از فرونشت عمقي آن جلوگيري كنند. به‌منظور ارزيابي تاثير هيدروژل استاكوزورب (Stockosorb) و دور آبياري بر رشد و نمو نهال تاغ، پژوهشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در 3 تكرار در حسين‌آباد غيناب (بيرجند، ايران) انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل مقادير مختلف هيدروژل استاكوزرب (0، 1/0، 2/0، 3/0 و 4/0 درصد وزني) و دور آبياري (روزانه، هر 3 روز يك‌بار و هر 5 روز يك‌بار) بودند. نتايج نشان داد كه كاربرد هيدروژل تاثير مثبت و معني‌داري بر شاخص‌هاي رشدي نهال‌ها شامل ارتفاع نهال، وزن تر وخشك اندام هوايي، وزن تر و خشك ريشه و طول ريشه داشت. در تمام شاخص‌ها بيش‌ترين مقدار مربوط به تيمار 4/0 درصد پليمر بود ولي بيش‌تر شاخص‌هاي رشدي نهال در اين تيمار با تيمار 3/0 درصد تفاوت معني‌داري نداشتند. همچنين بيش‌ترين مقادير شاخص‌هاي رشدي نهال تاغ با آبياري 3 روز يك‌بار به‌دست آمد. علاوه‌بر اين استفاده از هيدروژل استاكوزورب باعث بهبود برخي از خصوصيات خاك گرديد، به‌طوري‌كه در نتيجه استفاده از آن، به‌طور معني‌داري رطوبت قابل استفاده گياه افزايش، ولي هدايت الكتريكي و جرم مخصوص ظاهري كاهش يافت (05/0P < ). با توجه به نتايج اين پژوهش، افزودن هيدروژل به خاك باعث موفقيت در استقرار نهال‌هاي تاغ و تقويت رشد آن‌ها در مناطق خشك و نيمه‌خشك مي‌شود. از اين‌رو براي كاهش مشكل كمبود آب در شرايط مشابه اين پژوهش استفاده از 4/0 درصد وزني هيدروژل همراه با دور آبياري 3 روز يك‌بار مي‌تواند به‌عنوان يك روش موفقيت‌آميز براي حفظ رطوبت و افزايش رشد و نمو گياه تاغ توصيه شود. با اين وجود مقادير بيش‌تر ماده سوپرجاذب و دورهاي آبياري متفاوت بايد در شرايط صحرايي نيز بررسي شود.

Using of soil conditioners is a method for retaining and storing the soil moisture in arid and semi arid areas. Application of hydrogels is a solution to increase irrigation efficiency in this area. Super absorbent polymers are conditioner’s group which can absorb precipitation or irrigation water and prevent from water percolation. A completely randomized design research with factorial arrangement and three replications was carried out to evaluate the effects of stockosorb hydrogel and irrigation intervals on growth of haloxylon seedlings in Hossain Abad Ghinab (Birjand, Iran). The experimental treatments consisted in different amounts of stockosorb hydrogel (0, 0.1, 0.2, 0.3 and 0.4%) and irrigation intervals (every day, every 3 days and every 5 days). The result showed that application of hydrogel had the positive and significant effect on growth indices of seedling i.e. height, wet and dry weight of shoots and root and root length. The highest values of above indices were noted in 0.4% hydrogel treatment, but most growth indices in this treatment had no significant difference with 0.3% treatment. Also, the maximum values of growth indices were obtained by every 3 days irrigation. In addition, using hydrogel improved some soil properties, so that due to hydrogel, available water content increased and electrical conductivity and bulk density decreased significantly (P < 0.05). According to results of this research, adding hydrogel into soil cause the haloxylon seedlings to grow and establish successfully in arid and semi arid area. Therefore, in order to reduce the water deficiency problem in conditions similar to this research, application of 0.4% hydrogel together with every 3 days irrigation can be recommended as a successful method for retaining the soil moisture and increasing the growth of haloxylon seedlings. However, in field condition more amounts of super absorbent and different irrigation intervals should be investigated, too.