نشانگان باليني و درمان آسيب با ونوم عروس دريايي؛ يك مطالعه مروري ساختار يافته

Clinical manifestations and managements in jellyfish envenomation; A systematic review

زمينه: شاخه سنيداريا (Cnidaria) شامل بيش از نه هزار گونه است كه تقريباً 100 گونه آن براي انسان خطرساز تلقي مي‌شوند و ساليانه در سراسر جهان مرگ و مير قابل توجهي به دنبال گزش با آن‌ها گزارش گرديده است. علايم بسته به گونه و نوع زهر متفاوتند كه شامل تظاهرات موضعي و سيستميك مي‌باشند. روش‌ها و تركيبات گوناگوني جهت درمان گزش با عروس هاي دريايي مورد بررسي قرار گرفته‌اند. با توجه به نبود مطالعه اي مروري و نظام‌مند جامع جهت بررسي تظاهرات باليني ناشي از گزش و همچنين روش‌هاي درماني آن‌ها، اين مطالعه انجام گرديد. مواد و روش‌ها: با جستجوي واژه عروس دريايي Jellyfish در بانك اطلاعات پزشكي PubMed، 1677 مقاله يافت شد و 400 مقاله در زمينه توكسينولوژي در گستره پزشكي انتخاب و به سه گروه اصلي باليني، ‌زيست پزشكي و بيوتكنولوژيك تقسيم‌بندي گرديدند و از اين ميان، مقالات گروه پزشكي با مجموع 222 مقاله، مشتمل بر زير گروه‌هاي تظاهرات سيستميك (78 مقاله)، ‌تظاهرات پوستي (59 مقاله) و درمان (85 مقاله)، مورد مطالعه سيستماتيك قرار گرفتند. يافته‌ها: علايم و نشانگان باليني پس از گزش با عروس‌هاي دريايي عمدتاً به گونه و نوع زهر آنها بستگي دارد، لكن يافته‌ها عموماً به‌صورت تظاهرات پوستي گسترده‌اي به‌صورت ضايعات كهيري، اريتم، تاول، تورم و تظاهرات درمونكروتيك شديد، پاپول و ماكول‌هاي سوراخ‌دار، راش‌هاي خطي هايپر پيگمانته و يا پاپول‌هاي كهيري خارش‌دار بروز مي‌نمايند. علايم سيستميك پس از آسيب با رزمناو پرتقالي Physalia physalis و عروس دريايي جعبه‌اي (مانند Chironex fleckeri) و در سندرم ايروكنجي به‌صورت آشكار مشاهده مي‌شوند. اساس درمان در آسيب با عروس‌هاي دريايي بر پايه‌ي سه اقدام كاستن اثرات موضعي زهر (درد و تخريب بافتي)، پيشگيري از آزاد سازي بيشتر نماتوسيت‌هاي زهري و نيز كنترل واكنش‌هاي سيستميك مي‌باشند. كاربرد آب گرم (42 درجه براي 20 دقيقه)، پك‌هاي يخي، ضد دردهاي موضعي و تزريقي، كورتيكواستروييدها و آنتي هيستامين ها، اساس درمان و همچنين استفاده از سركه تجارتي يا اسيداستيك 4 تا 6 درصد و شستن ناحيه گزش با آب دريا براي غير فعال كردن نماتوسيت‌ها از شايع‌ترين روش‌هاي درماني محسوب مي‌شوند. آنتي ونوم عليه عروس‌هاي دريايي مي‌تواند اثر ونوم را خنثي كند. نتيجه‌گيري: نشانگان پوستي از شايع‌ترين علايم باليني پس از گزش با عروس‌هاي دريايي هستند. هر چند هنوز كارآزمايي‌هاي باليني دو سويه كور كنترل شده‌اي، در مورد شيوه‌هاي درماني گزش با عروس دريايي انجام نگرفته است، ولي استفاده از سركه تجاري يا اسيداستيك 6-4 درصد،‌آب گرم، پك يخي و شستشو با آب دريا از پايه‌هاي درماني گزش با عروس‌هاي دريايي محسوب مي‌شوند.

Background: The phylum Cnidarians have over nine thousand species that approximately, one hundred species are dangerous for humans. Annually, a large number of deaths were reported due to jellyfish stings. The manifestations depend on their species and kind of venoms, and include the local and systemic manifestations. A number of methods and compounds were used and under investigation for management of injuries with jellyfishes. Due to the lack of an integrated systematic review, the current study was done. Materials and Methods: The PubMed data bank was searched for the term “Jellyfish”. A total of 1677 papers were found. These papers were divided into three categories: medical, biomedical and biotechnological fields. The medical category was further divided into three subcategories comprising systemic manifestations, cutaneous manifestations and treatments for the stings of jellyfishes. The biomedical category was further subdivided into genomics, proteomics, and biology of venoms, mechanisms of actions and products of biomedical significance. In this part of systematic review, the medical aspects of injuries with jellyfishes were evaluated. Results: The clinical manifestations in jellyfish envenomation depend on their species and the nature of venoms. The most common clinical manifestations of jellyfish stings are cutaneous presentations like urticasia, erythema, swelling, vesicles and severe dermonectoric manifestations. Systemic manifestations were seen in the stings of box jellyfishes, Portuguese man-of-war and in Irukandji syndrome. The most common recommendations for jellyfish envenomation managements include decreasing the local effects of venom, prevention of the venomous nematocysts release, and Controlling of systemic reactions. Application of commercial vinegar (4 - 6% acetic acid), hot water immersion (HWI) (42 ° C for 20 minutes), ice packs, sea water rinsing for inactivating nematocysts, administration of topical and parenteral analgesics, corticosteroids , and antihistamines are the basics for treatments of jellyfish envenomations. The Anti-venom for jellyfishes can counteract the effects of venom. Conclusion: The cutaneous manifestations in jellyfish envenomation are the most common clinical presentation. There was no any conducted double-blind and controlled clinical trials for the management of jellyfish envenomation, the application of commercial vinegar (4 - 6% acetic acid), hot water, ice packs and sea water rinsing are the fundamentals of treatments in the stings of the jellyfishes.