تاملي بر وضعيت شورشيان در حقوق بشردوستانه بين المللي

An Reflection on Status of the Rebels Under International Humanitarian Law

به رغم بروز مخاصمات مسلحانه غير بين المللي فراوان در دوران معاصر، كمتر به حقوق بشردوستانه حاكم بر اين مخاصمات در سطح حقوقي پرداخته شده است. دولت ها از يك سو متعهد به عدم مداخله در امور داخلي يكديگرند و از سوي ديگر متعهد به عدم نقض حقوق بشر و بشردوستانه در قبال جامعه جهاني هستند. نگراني اصلي دولت ها در اعمال حقوق بشردوستانه در جنگ هاي داخلي، شناسايي شورشيان به عنوان موجوديتي با شخصيت حقوقي بين المللي بوده است. اين نگراني در پروتكل دوم الحاقي به كنوانسيون هاي ژنو برطرف شد. حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه داخلي برخلاف حقوق بشردوستانه بين المللي كه جنبه عرفي يافته است، گاه واجد ويژگي عرفي و گاه واجد ويژگي قراردادي است. اين مقاله با بررسي سير تاريخي تحول حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه غيربين المللي به طرح مباني نظري پايبندي شورشيان به حقوق بشردوستانه اشاره دارد. مشخص شد كه پايبندي شورشيان به حقوق بشردوستانه هم از نظر تيوري و هم از نظر رويه پذيرفتني است. با پذيرش اهليت شورشيان براي تقبل حقوق بشردوستانه مي توان با طيب خاطر منابع ايجاد حقوق بشردوستانه براي شورشيان را جستجو كرد. شورشيان هم در قبال نظاميان دولتي و هم در برابر غيرنظاميان خودي و بيگانه تعهداتي دارند. اين مقاله به ساير تعهدات شورشيان در قبال اماكن فرهنگي و مذهبي نپرداخته است.

Despite of existence of non-international armed conflicts, humanitarian law governing the conflicts has not been discussed in legal terms during contemporary period. On one hand, states commit themselves to the lack of intervention in each other internal affairs, and on the other hand, they are under an obligation to compliance with human rights and humanitarian law towards global community. States’ essential concern for realizing humanitarian law in civil wars has been recognition of rebels as an entity with international legal capacity. This concern was resolved under II Additional Protocol to the Geneva Convention. Humanitarian law has some commonalities and conventional features contrary to international humanitarian law in internal armed conflicts. In this paper, we examine the theoretical foundation of rebels’ commitment towards humanitarian law on the basis of the historical evolution of humanitarian law in non-international armed conflicts. It became clear that the rebels’ commitment to international humanitarian law is acceptable in terms of both theory and practice. Having accepted the capacity of insurgents to consider humanitarian law, we can move to humanitarian sources for the rebels. The rebels have obligations towards both governmental regular troops and own and foreign civilians. This paper hasn’t addressed other commitments of rebels versus cultural and religious sites.