تاثير واژه­‌هاي اساطيري «شاهنامه» بر« الهي‌­نامه»

The Effect of Shahname’s Mythological Terms on Ellahi Nameh

شاه‌نامه‌ي فردوسي به حقيقت نقطه‌ي‌ اوج هنر شاعري است و عظمت آن تا بدان پايه است كه مجال انعكاس و تجلي را در شعر شاعران ادوار بعد از خود هم يافته است. در ميان گويندگان بزرگ شعر و ادب پارسي، عطار يكي از مجذوبان راستين فردوسي و شاه‌نامه‌ي اوست. وي در كتاب الهي‌نامه از واژه‌هاي اساطيري شاه‌نامه به دو طريق بهره جسته است و گويا در اين روش به اسلوب فردوسي نظر داشته است، اما از ديدگاهي خاص. اول آن‌كه، شيخ با توجه به قريحه‌ي مبدع خود در ابداع تعبيرات تازه و مفاهيم نو از واژه‌هاي شاه‌نامه قدرت و مهارتي شگفت‌انگيز به خرج داده و بر قامت رعناي برخي از واژه‌هاي اساطيري شاه‌نامه جامه‌ي منقش و فاخر عرفاني مي‌پوشاند و بدين‌ وسيله ضمن بيان مفاهيم ذهني خود از يك سو، خصيصه‌ي نوجوي خويش را هم از طرفي به صحنه‌ي نمايش مي‌آورد و سبب گسترش حوزه‌ي مفاهيم اساطيري شاه‌نامه يعني استخدام آن‌ها در قلم‌رو عرفان مي‌شود و دوم آن‌كه، وي از واژه‌هاي اساطيري همان مفاهيم اسطوره‌اي شاه‌نامه را دريافته و در اشعار خود از آن‌ها بهره مي‌جويد و با اين روش، سبب احياي مجدد داستان‌هاي قديمي شاه‌نامه مي‌گردد.

Shahnameh is meant to be the climax of the Persian poetry whose brilliance has been reflected in the work of latter poets as well.Of all great Iranian poets,Attar-e-Neyshabouri is one of the true followers of Ferdowsi who has experienced a great deal of impact by Shahnameh. Neyshabouri has used the terms and fables of Shahnameh in his Ellahi Nameh following the procedure of Ferdowsi in aspecific manner. There are two imporant issues to be pointed out here:Firstly, he has shown an innovative and creative taste in using new concepts and terms from Shahnameh due to his adroit and skillful art which has surprised readers and made them admire him. Attar’s art is to use mythological terms of Shahnameh in his Ellahi Nameh in that this meaning has been forgotten and a new concept has been given to the term.In Ellahi Nameh Attar has granted a mystical perception to the words through his taste of innovation.The art of Attar is on the one hand to rely on mythological terms of Shahnameh in order to give them a mystical meaning; and secondly, it should be mentioned that Attar has been able to develop the conceptual understandings of Shahnameh through using them differently in his Ellahi Nameh Key Words: Shahnameh, Ellahi Nameh, Mystic, Myt.