معنا و مفهوم خرابات در متون ادبي- عرفاني

The Notion of Kharabat in Literary and Mystic Texts

تحقيق و اظهار نظرهاي موجود در ارتباط با واژه‌ي خرابات و مفهوم آن در متون عرفاني و ادبيات فارسي هنوز خواننده را به تعريفي جامع و مانع ره‌نمود نكرده است؛ زيرا نظريات مختلف و بعضا متضاد خواننده را به سردرگمي گرفتار مي‌كند. اما آن‌چه مسلم است و منظور نظر اين مقاله مي‌باشد اين است كه “خرابات” از ابتدا در متون ادبي- عرفاني معنايي مذموم و نكوهيده داشته و كم‌كم تطور معنايي پيدا كرده و در ادبيات فارسي و به‌ويژه عرفان و تصوف اسلامي بار معنايي بسيار والايي به خود?گرفته است، تا جايي?كه اين مفهوم صيقل يافته به صورت سمبليك به عنوان مكاني مقدس، يعني «خرابات طريقت» اطلاق گرديده است. سير و?تطور اين واژه از معناي منفي به معناي مثبت و مفهوم آن در نظر عارفان و شواهد نظم و نثر اين واژه در ادوار تاريخي موضوع رسالت و تحقيق در اين مقاله مي‌باشد.

The researches and the views on the notion of Kharabat and its concept in mystical texts and Persian Literature has not yet directed the readers to a comprehensive and impediment definition, as different and occasionally opposite views confuse the readers more and more. What is clear, however and is the purpose of the present research is that at first Kharabat has had an interdicted and blameworthy meaning in Persian literature occasionally in some mystical texts and it was gradually changed semantically and has gained very high semantic weight in Persian texts and especially mysticism and Islamic Sufism, so that this concept referred to a holy place symbolically that is “Tarighat-e-Kharabat”. The evolution of this word from negative to positive connotation and its concept in mysticism and the prose and poetry evidence of this word during historical eras is the main aim of the present study. Key Words: Kharabat, Kharabati, Mystic, Mystical texts, Persian literature.