معرفي برخي گونه هاي دارويي در خطر انقراض دركوه كلار واقع در استان چهارمحال و بختياري

Identifying some medicinal kinds at risk of extinction in Kallar Mountain in Chaharmahal va Bakhtiari province

مقدمه و هدف: استان چهارمحال و بختياري به دليل داشتن بسياري از پارامتر هاي لازمه، محتوي چندين كانون فلوريستيك عمده گياهي زاگرس مركزي از جمله كوه كلار است. برخي از گونه هاي اين كانون ها از ديرباز داراي مصارف دارويي متنوع و موثري بوده اند. در ساليان اخير به دلايل مختلف، تعدادي از اين گونه هاي با ارزش مورد تهديد قرار گرفته و حتي منقرض شده اند. بر اين اساس لازم است بسياري از اين گونه ها، شناسايي و اقدامات لازم حفاظتي در مورد آن ها صورت گيرد. يكي از كانون هاي مهم فلوريستيكي در استان چهارمحال و بختياري كوه كلار، به مساحت تقريبي 5086 هكتار كه در مركز استان واقع شده است. محدوده ارتفاعي اين كوه بين 1900 تا 3814 متر از سطح دريا مي باشد. ميانگين بارندگي سالانه 4/511 ميلي متر و متوسط دما 45/10 درجه سانتي گراد مي باشد. روش بررسي: در اين تحقيق با بيش از 30 بار مراجعه به بخش هاي مختلف كوه كلار، ضمن نمونه برداري از فلور منطقه به شناسايي و رده بندي گونه هاي آن اقدام شد و سپس اطلاعات گونه هاي ديگر جمع آوري شده توسط گياه شناساني كه تا آن زمان به كلار مراجعه نموده اند، تاحد امكان به آن افزوده شد. نتايج و بحث: حدود 600 گونه از حدود 1300 گونه گياه كروموفيت استان براي كلار ثبت شده است. از اين تعداد 91 گونه گياه دارويي شناسايي شده، به 38 تيره و 81 جنس تعلق دارند. هم چنين تعداد 67 گونه انحصاري(Endemic) ايران در كلار يافت مي شود كه 28 گونه از آن ها دارويي هستند گونه هاي Achillea kellalensis Boiss. & Haus و Satureja kallarica Jamzad كه انحصاري كلار نيز هستند. از نظر حفاظتي تعداد 84 گونه در كتابRed Data Book of Iran نام برده شده است. از اين تعداد 61 گونه كمتر در خطر انقراض (LR)، 12 گونه آسيب پذير (VU) و در مورد 11 گونه آن اطلاعات ناكافي (DD) است. توصيه كاربردي/صنعتي: از آن جايي كه اكثر گياهان در خطر انقراض، گياهان اندميك و گاهاً دارويي هستند، مي توان با حفظ و تكثير آن ها در زيستگاه هاي طبيعي يا خارج از زيستگاه هاي طبيعي، قدم بسيار موثري در حفظ ذخاير ژنتيكي و انحصاري خود برداريم.

Background & Aim: Chaharmahal va Bakhtiari province contains several major floristic plant associations of central Zagros Mountains. Kallar species were used for medicines nutrias in this area. However, these valuable species have been threatened and even become at risk of extinction due to habitat fragmentation and disturbance. Therefore, the first step in protecting theses species is identify species habitats in particular in those with major plant associations. One of the important centers in the province of Chaharmahal va Bakhtiari province is Kallar Mountain; It is an area of approximately 5,086 hectares and, is located at the center of the province. Range of the mountain is between 1900 and 3814 meters above sea level. The average annual rainfall of 511.4 mg and average temperature is 10.45 ?C. Experimental: Various parts of the mountain were sampled more than 30 times and all the plants species were identified. A-biotic factors were also collected. Results & Discussion: The results showed that Chaharmahal va Bakhtiari province has about 1,300 species of choromophyta among which about 600 plant species were found in Kallar. There are 91 medical species belong 38 family, 80 geniuses. 67 Iranian endemic plant species were found in Kallar among which 28 species medical were identified as medical such as Achillea kellalensis Boiss. & Haus and Satureja kallarica Jamzad. 84 species are listed in Red Data Book of Iran, among which 61 species LR, are 12 species are (vu), 11 species (DD) were identified in Kallar. Industrial and practical recommendations: Most endangered plants are medicinal and endemic by protecting, reproducing and rehabilitation of their habitats; major steps are likely to take in order to conserve plant genetic resources.