اثر تنش هاي اسمزي و شوري بر شاخص هاي جوانه زني و رشد گياهچه دو گياه دارويي آرتيشو (Cynara scoolymus) و سرخارگل (Echinacea purpurea)

Effect of osmotic and salinity stresses on germination and seedling growth indices of artichoke (Cynara scoolymus) and purple coneflower (Echinacea purpurea)

به منظور بررسي تاثير تنش هاي اسمزي و شوري بر ويژگي‌هاي جوانه زني و رشد گياهچه دو گياه دارويي آرتيشو و سرخارگل، چهار آزمايش جداگانه در سال 1388 در آزمايشگاه فيزيولوژي گياهان زراعي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار انجام شد. در آزمايش هاي اول و دوم اثرات هشت سطح تنش اسمزي (0، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12- و 14- بار) و در آزمايش هاي سوم و چهارم نيز اثرات شش سطح تنش شوري (0، 1-، 3-، 5-، 7- و 9- بار كلريد سديم) بر شاخص هاي رشدي گياهان ذكر شده، در مرحله ابتدايي رشد به صورت مستقل مورد بررسي قرار گرفت. نتايج آزمايش نشان داد كه گياه آرتيشو در مقايسه با سرخارگل مقاومت بيشتري به تنش هاي اسمزي و شوري دارد، به نحوي كه ميزان جوانه زني آرتيشو و سرخارگل در تنش اسمزي 10- بار به ترتيب 72 و 5 درصد بود، اين مقادير در شوري 5- بار به ترتيب 75 و 8 درصد مشاهده شد. با افزايش سطح تنش اسمزي ميانگين زمان جوانه زني بذور آرتيشو افزايش يافت، ولي در گياه سرخارگل از اين حيث تفاوت معني داري مشاهده نشد. با افزايش شدت تنش هاي اسمزي و شوري نسبت طول ريشه چه به ساقه چه در آرتيشو روندي افزايشي داشت، در حالي كه در مورد گياه سرخارگل اين مقدار در تنش اسمزي بدون تغيير و در تنش شوري كاهش يافت. همچنين با افزايش سطح تنش اسمزي و شوري وزن خشك گياهچه هر دو گياه روندي كاهشي در پيش گرفت. به طور كلي شاخص هاي جوانه زني و رشد گياهچه اي گياه دارويي آرتيشو در شرايط تنش به مراتب بهتر از سرخارگل بود.

In order to study the effects of osmotic and salinity stresses on germination and seedling growth indices of Artichoke and Purple coneflower, four separate laboratory experiments were conducted as completely randomized design with four replications at Crop Physiology Laboratory of Ferdowsi University of Mashhad during 2009. Treatments were eight levels of osmotic stress (0, -2, -4, -6, -8, -10, -12 and -14 bar) using PEG 6000 for first and second experiments and six levels of salinity stress using NaCl (0, -1, -3, -5, -7 and -9 bar) for third and fourth experiments. Results showed that Artichoke was more resistant than Purple coneflower to osmotic and salinity stresses. Germination percentages of Artichoke and Purple coneflower were 72 and 5% in -10 bar osmotic stress, respectively; while germination percentages of Artichoke and Purple coneflower were 75 and 8% in -5 bar salinity stress, respectively. Increasing osmotic stress severity increased mean germination time of Artichoke, while the effect of different osmotic stress levels was not significant on mean germination time of Purple coneflower. Radicle / plumule length ratio was increased by increasing osmotic and salinity levels in Artichoke, while this ratio was not varied by osmotic stress and was decreased by salinity stress in Purple Coneflower. Moreover, seedling dry weight was decreased by increasing osmotic and salinity stress in both medicinal plants. Overall, it seems that germination indices and seedling growth in Artichoke were superior to Purple coneflower under stress conditions.